علم محمد (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله به خواست و مشیت الهی دارای علم لدنی بودند و از اخبار غیب مطلع بودند. دراین مقاله آیات مرتبط با علم حضرت محمد
صلی
الله
علیه
وآله معرفی می‌شوند.
كليد فهم (درست)
قرآن کریم، نزد محمد
صلی
الله
علیه
وآله:
... وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ ....
بقا و زوال علوم اعطايى خدا
به بشر و حتّى
دریافت وحی به وسيله
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله، منوط
به مشیّت خداوند:
... وَ ما أُوتِيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا وَ لَئِنْ شِئْنا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ ....
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از
آیین ابراهیم علیه‌السلام به واسطه وحى:
ثُمَّ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً ....
امكان تعلّق مشيّت الهى بر آگاه نساختن پيامبراكرم
صلی
الله
علیه
وآله از برخى معارف و يا محو آن از حافظه ايشان:
سَنُقْرِئُكَ فَلا تَنْسى إِلَّا ما شاءَ
اللَّهُ ....
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از
خیانتهای یهودیان عصر خويش:
فَبِما نَقْضِهِمْ مِيثاقَهُمْ ... يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ نَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا
بِهِ وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى خائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ....
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله با وحى الهى، از
محرّمات وضع شده بر ملّت
یهود:
وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا ما قَصَصْنا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ ....
فرمان خدا
به پيامبر صلی
الله
علیه
وآله درباره آگاهى يافتن از سرگذشت مردم «
ایله»:
وَ سْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كانَتْ حاضِرَةَ الْبَحْرِ ...
از
ابن‌عبّاس نقل شده است: مراد از «القرية» ايله است.
آگاهى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله با
وحی الهی، از ماجراى
اصحاب کهف:
سَيَقُولُونَ ثَلاثَةٌ رابِعُهُمْ كَلْبُهُمْ وَ يَقُولُونَ خَمْسَةٌ سادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْماً بِالْغَيْبِ وَ يَقُولُونَ سَبْعَةٌ وَ ثامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ قُلْ رَبِّي أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِمْ ما يَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِيلٌ فَلا تُمارِ فِيهِمْ إِلَّا مِراءً ظاهِراً وَ لا تَسْتَفْتِ فِيهِمْ مِنْهُمْ أَحَداً.
آگاهى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله از
فقر و
نیازمندی اصحاب صفّه، از روى
چهره آنان:
لِلْفُقَراءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ
اللَّهِ لا يَسْتَطِيعُونَ ضَرْباً فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِيماهُمْ لا يَسْئَلُونَ النَّاسَ إِلْحافاً وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ
اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ.
محمّد
صلی
الله
علیه
وآله راسخ در
علم:
... وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ ...
طبق روايتى از
امام باقر علیه‌السلام، رسول خدا
صلی
الله
علیه
وآله برترين
راسخان در علم بود.
••• آگاهى نداشتن
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از زمان وقوع
قیامت:
۱. يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّي لا يُجَلِّيها لِوَقْتِها إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا تَأْتِيكُمْ إِلَّا بَغْتَةً يَسْئَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ
اللَّهِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ.
۲. إِنَّ
اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ ما ذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ
اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ.
۳. يَسْئَلُكَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ
اللَّهِ وَ ما يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيباً.
۴. إِلَيْهِ يُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ ما تَخْرُجُ مِنْ ثَمَراتٍ مِنْ أَكْمامِها وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثى وَ لا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ وَ يَوْمَ يُنادِيهِمْ أَيْنَ شُرَكائِي قالُوا آذَنَّاكَ ما مِنَّا مِنْ شَهِيدٍ.
۵.
اللَّهُ الَّذِي أَنْزَلَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ وَ الْمِيزانَ وَ ما يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِيبٌ.
۶. وَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ لِلسَّاعَةِ فَلا تَمْتَرُنَّ بِها وَ اتَّبِعُونِ هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ.
۷. وَ تَبارَكَ الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما وَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ.
۸. يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها فِيمَ أَنْتَ مِنْ ذِكْراها إِلى رَبِّكَ مُنْتَهاها.
••• انتظار مشركان در آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از زمان وقوع قيامت:
... وَ يَقُولُونَ مَتى هُوَ قُلْ عَسى أَنْ يَكُونَ قَرِيباً.
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از تحقّق
حکومت بنی‌امیّه:
وَ إِذْ قُلْنا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحاطَ بِالنَّاسِ وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْناكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَ الشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَما يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْياناً كَبِيراً.
براساس برخى روايات،
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله در خواب ديد مردانى را كه چون بوزينگان بر
منبر آن حضرت مى‌جهند و مردم را
به روش گذشتگان -
دوران جاهلیّت- باز مى‌گردانند.
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله آثار
حزن در چهره‌اش نمايان شد. پس
جبرئیل اين آيه را براى حضرت آورد: «و ما جعلنا الرؤيا ...» و «
شجره ملعونه» يعنى
بنی‌امیّه.
دعا براى زياد شدن علم، از
توصیه‌های خداوند به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
... وَ قُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْماً.
محمّد
صلی
الله
علیه
وآله، مأمور ابلاغ چگونگى آگاه شدنش از ملأ اعلى و منشأ اطّلاعات و اخبارش، درباره
آدم و
فرشتگان:
ما كانَ لِي مِنْ عِلْمٍ بِالْمَلَإِ الْأَعْلى إِذْ يَخْتَصِمُونَ إِنْ يُوحى إِلَيَّ إِلَّا أَنَّما أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي خالِقٌ بَشَراً مِنْ طِينٍ فَسَجَدَ الْمَلائِكَةُ كُلُّهُمْ ....
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از اعمال
امت، حتّى پس از رحلتش:
إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً ...
اگر منظور از «شاهداً» شهادت بر اعمال همه امّت در صحنه
قیامت باشد، مطلب مذكور استفاده مى‌شود، زيرا
شهادت بدون آگاهى و نظارت، فاقد اعتبار است.
آگاه شدن
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله و مؤمنان، در پرتو وحى، از وجود
منافقان:
وَ مِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ ... لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ ....
•••
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله برخوردار از
علم لدنّی:
... وَ عَلَّمَكَ ما لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ ....
••• برخوردارى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از علم لدنّى، از
تفضّلات الهی به آن حضرت:
... وَ عَلَّمَكَ ما لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَ كانَ فَضْلُ
اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيماً.
مردم عصر
بعثت، معتقد
به توانايى علمى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله در پاسخ‌گويى
به مسائلى اسرارآميز و ناشناخته، مانند
روح:
وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ ....
••• آگاهى نداشتن محمّد
صلی
الله
علیه
وآله از قرآن و تعليمات آن، قبل از
نزول قرآن:
... ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ ....
••• ناآشنايى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از معارف قرآن، پيش از نزول آن بر ايشان:
۱. قُلْ لَوْ شاءَ
اللَّهُ ما تَلَوْتُهُ عَلَيْكُمْ وَ لا أَدْراكُمْ
بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِيكُمْ عُمُراً مِنْ قَبْلِهِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ.
۲. وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَ لَا الْإِيمانُ وَ لكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي
بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از راه
خواب، از برخى امور:
۱. إِذْ يُرِيكَهُمُ
اللَّهُ فِي مَنامِكَ قَلِيلًا ....
۲. لَقَدْ صَدَقَ
اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ
اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ لا تَخافُونَ فَعَلِمَ ما لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذلِكَ فَتْحاً قَرِيباً.
تعليم بخشى از علوم و اخبار غيب
به پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از طريق وحى:
۱. تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ.
۲. نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ وَ إِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلِينَ.
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله در
شناخت ستارگان، نيازمند
آموزش خدا:
وَ ما أَدْراكَ مَا الطَّارِقُ النَّجْمُ الثَّاقِبُ.
استوارى تشريح داستان
ذوالقرنین، بر پايه
تلاوت وحی، نه آگاهيهاى شخصى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله:
وَ يَسْئَلُونَكَ عَنْ ذِي الْقَرْنَيْنِ قُلْ سَأَتْلُوا عَلَيْكُمْ مِنْهُ ذِكْراً.
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از سرگذشت اقوام
به هلاكت رسيده و آباديهاى تخريب شده گذشته، با تعليم خداوند:
ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْقُرى نَقُصُّهُ عَلَيْكَ مِنْها قائِمٌ وَ حَصِيدٌ.
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله در شناخت
شب قدر و ويژگيهاى آن، نيازمند آموزش الهى:
وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ.
آگاهى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله به اخبار غيبى مربوط
به قوم نوح علیه‌السلام از طريق وحى:
قِيلَ يا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ وَ عَلى أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيمٌ تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ.
آگاهى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله به غیب و وحى:
وَ ما هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ.
اطّلاع يافتن
محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از امور غيبى، مربوط
به احوال
منافقان،
به واسطه وحى:
... قُلْ لا تَعْتَذِرُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكُمْ قَدْ نَبَّأَنَا
اللَّهُ مِنْ أَخْبارِكُمْ ....
آگاهى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله، از حقايق نهفته تاريخ
زکریّا و
مریم عليهماالسلام از طريق قرآن و نزول وحى الهى:
ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُونَ أَقْلامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ.
بى‌خبرى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله، از
نبوّت خويش، پيش از مبعوث شدن:
وَ ما كُنْتَ تَرْجُوا أَنْ يُلْقى إِلَيْكَ الْكِتابُ ....
رؤیا، از راههاى علم
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله به غيب:
۱. وَ إِذْ قُلْنا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحاطَ بِالنَّاسِ وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْناكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَ الشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَما يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْياناً كَبِيراً.
۲. لَقَدْ صَدَقَ
اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ
اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ لا تَخافُونَ فَعَلِمَ ما لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذلِكَ فَتْحاً قَرِيباً.
اطّلاع از آينده و سرنوشت يكايك
بشر، خارج از قلمرو
رسالت و
مسئولیّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
قُلْ ... وَ ما أَدْرِي ما يُفْعَلُ بِي وَ لا بِكُمْ ....
••• اعلام محمّد
صلی
الله
علیه
وآله به آگاهى نداشتن از
علم غیب،
به صورت مستقلّ:
قُلْ لا أَمْلِكُ ... وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ ....
••• عدم دستيابى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله به منافع بسيار و بروز مشكلات در زندگانى وى، بيانگر آگاه نبودن آن حضرت
به علم غيب،
به نحو مستقلّ:
قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَ لا ضَرًّا إِلَّا ما شاءَ
اللَّهُ وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَ ما مَسَّنِيَ السُّوءُ إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ وَ بَشِيرٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ.
••• محمّد، موظف
به ابلاغ آگاه نبودن از علم غيب
به صورت مستقل:
۱. قُلْ لا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدِي خَزائِنُ
اللَّهِ وَ لا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَ لا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى إِلَيَّ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمى وَ الْبَصِيرُ أَ فَلا تَتَفَكَّرُونَ.انعام (۶) ۵۰
مقصود از «لا اعلم الغيب»
به قرينه آيات مختلفى كه دستيابى
به علم غيب را از طريق وحى براى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله ثابت مى‌كند علم غيبى
به صورت مستقل است.
۲. قُلْ ... وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ ....
برخوردارى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله از وحى،
حکمت و
علم لدنّی:
وَ لَوْ لا فَضْلُ
اللَّهِ ... وَ أَنْزَلَ
اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ عَلَّمَكَ ما لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ ....
بنابر روایات، علم اهل‌بیت و
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) علم الهی و غیراکتسابی است که از معدن
وحی برمی‌خیزد.
امام خمینی اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) را معدن علم و خزینه‌دار دانش و سرچشمه توحید ناب شمرده
و تصریح کرده است از ۷۳ حرف اسم اعظم ۷۲ حرف نزد رسول خدا و ائمه است در نظر ایشان
پیامبر و اهل‌بیت دارای علم غیب‌اند و علم تورات صحیح نزد اهل‌بیت است و چنان‌که اصف برخیا از نزدیکان
حضرت سلیمان (علیه‌السلام) با دانستن یک اسم از اسامی اعظم خداوند توانست تخت بلقیس را در لحظه‌ای منتقل کند، اهل‌بیت با آگاهی بر عمده اسمای الهی، از او سزاوارتر
به داشتن علم غیب از آصف‌اند.
به‌حسب برخی از آیات الهی و روایات آگاهی
به کتاب و سنت و پاسداری از کتاب برعهده ائمه و اهل‌بیت است که حاملان علوم و معارف قرآن‌اند. امام خمینی با اشاره
به حدیث «انما یعرف القرآن من خوطب
به» مخاطبان واقعی قرآن را
پیامبر و ائمه می‌داند
و با استناد
به روایتی
پیامبر (
صلی
الله
علیهوآلهوسلّم) و اهل‌بیت را مفسران واقعی قرآن، مصداق بارز راسخان در علم و گنجینه علوم قرآن می‌شمارد و تاکید می‌کند باید با استفاده از
پیامبر و اهل‌بیت
به عمق آیات قرآن راه یافت. در نگاه ایشان سخنان اهل‌بیت همچون قرآن دارای ظاهر و باطن است و دانش
پیامبر و امامان در سخن، سیره و در دعاهای آنان دیده می‌شود. افزون بر اعتراف دیگر مسلمانان
به برتری دانش و علم لدنی
پیامبر و اهل‌بیت، خود
پیامبر و امامان نیز
به برتری علمی خود بر دیگران استناد کرده‌اند. امام خمینی قرآن، سنت
پیامبر و صحیفه
علی (علیه‌السلام) را از منابع علوم ائمه شمرده است و معتقد است علم تورات و انجیل و دیگر کتاب‌های آسمانی پیشین نزد
پیامبر و اهل‌بیت است.
به باور ایشان سخنان
پیامبر و اهل‌بیت از وحی الهی و
کشف محمدی و از علم لدنی رحمانی و فیض سبحانی سرچشمه گرفته و نورانیت آن در دیگر کلمات یافت نمی‌شود. امام خمینی،
پیامبر و اهل‌بیت را حافظ و مروجان قرآن شمرده است که شمه‌ای از اسرار کتاب خدا را
به قدر استعداد مردم برای آنان بیان کرده‌اند و مردم را با
علم لدنی خود از تفسیرهای انحرافی و تفسیر
به رای منع می‌کردند.
خداوند، مبدأ علوم و آگاهيهاى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله:
۱. ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُونَ أَقْلامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ.
۲. ... وَ عَلَّمَكَ ما لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَ كانَ فَضْلُ
اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيماً.
۳. قُلْ لَوْ شاءَ
اللَّهُ ما تَلَوْتُهُ عَلَيْكُمْ وَ لا أَدْراكُمْ
بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِيكُمْ عُمُراً مِنْ قَبْلِهِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ.
۴. تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ.
۵. ... وَ قُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْماً.
۶. وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَ لَا الْإِيمانُ وَ لكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي
بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله،
به اخبار غيبى مربوط
به قوم نوح از طريق وحى:
قِيلَ يا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ وَ عَلى أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيمٌ تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ.
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از تاريخ
موسی علیه‌السلام به وسيله وحى:
وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الْغَرْبِيِّ إِذْ قَضَيْنا إِلى مُوسَى الْأَمْرَ وَ ما كُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِينَ ... وَ لكِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ.
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از تاريخ
اهل مدین،
به وسيله وحى:
... وَ ما كُنْتَ ثاوِياً فِي أَهْلِ مَدْيَنَ تَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِنا وَ لكِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ ... وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ.
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از تاريخ
یوسف علیه‌السلام به وسيله وحى:
رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَ عَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحادِيثِ فاطِرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِماً وَ أَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ أَجْمَعُوا أَمْرَهُمْ وَ هُمْ يَمْكُرُونَ.
آگاهى
پيامبر صلی
الله
علیه
وآله از طريق وحى
به خیانت حفصه، در امانت و
افشای راز آن حضرت:
وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلى بَعْضِ أَزْواجِهِ حَدِيثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ
بِهِ وَ أَظْهَرَهُ
اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَها
بِهِ قالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هذا قالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ .
مفسّران بر اساس شأن نزول، ماجراى نقل شده در آيه شريفه را
به حفصه و
عایشه مربوط مى‌دانند كه طبق آن، حفصه سخن محرمانه و سرى آن حضرت را براى عايشه فاش كرد.
آگاهى محمّد
صلی
الله
علیه
وآله از راه وحى، نسبت
به گوش فرا دادن
جنّ به قرآن:
قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِ ....
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۷، ص۱۴۸، برگرفته از مقاله «علم محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله». • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.
