عقدالوضع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

عقدالوضع، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای نسبت وصف عارض بر موضوع به ذات موضوع است.

---

نسبت و ربط وصف عنوانی موضوع به ذات آن موضوع را «عقدالحمل» می‌خوانند؛ مثلاً هر گاه گفته شود: «هر عالمی متدیّن است»، عالم که موضوع است بر دو چیز دلالت می‌کند:
۱. ذاتی که معروض وصف علم، و معنون به این عنوان است؛
۲. وصف و عنوانی که عارض بر ذات است.
نسبت جزء دوم به جزء اول، «عقدالوضع» نام دارد. این نسبت نیز مانند عقدالحمل (نسبت وصف محمولی به موضوع) در متن واقع دارای کیفیتی است که در تعیین آن بین دانشمندان دو قول حادث شده است: بعضی این کیفیت را اعم از فعلیت و امکان دانسته و بعضی دیگر در همه موارد، آن را منحصر در فعلیت دانسته‌اند.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

---