عطف - به کسر عین (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عِطْف (به کسر عین و سکون طاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای جانب و طرف است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با هجوم مردم برای
بیعت و ... از این واژه استفاده نموده است.
عِطْف به معنای جانب و طرف آمده است. «عِطْفا الرجل: جانباه»
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
خطبه شقشقیّه در رابطه با هجوم مردم برای بیعت فرموده است:
«فَمَا رَاعَنِي إلاَّ وَالنَّاسُ إليَّ كَعُرْفِ الضَّبُعِ، يَنْثَالُونَ عَلَيَّ مِنْ كُلِّ جَانِب، حَتَّى لَقَدْ وُطِىءَ الحَسَنَانِ، وَشُقَّ عِطْفَايَ.» (ازدحام فراوانى كه همچون يال‌هاى
کفتار بود مرا به قبول
خلافت واداشت، آنان از هر طرف مرا احاطه كردند، چيزى نمانده بود كه دو نور چشمم، دو يادگار
پیغمبر حسن و
حسین زير پا له شوند.)
(شرح‌های خطبه:
) منظور از «عطفای» دو طرف بدن آن حضرت است یعنی بازوها و شانه‌های من خراش برداشت و در روایتی نقل شده «و شقّ عطافی» یعنی ردای من پاره شد، معنای آن در «شقق» گذشت.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
خطبه ۱۹۲ فرموده است:
«ثُمَّ أَمَرَ آدَمَ وَوَلَدَهُ أَنْ يَثْنُوا أَعْطَافَهُمْ» (سپس
آدم (علیه‌السلام) و فرزندانش را فرمان داد كه به آن سو توجّه كنند.)
(شرح‌های خطبه:
)«اعطافهم» به معنای «اطرافهم و جوانبهم» است.
این ماده چند مورد در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عطف»، ج۲، ص۷۲۸.
