• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عشاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عشاء (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: عشاء (مفردات‌قرآن)، عشاء.


عِشاء (به کسر عین) از واژگان نهج البلاغه به زمان بین اوّل مغرب و وقت نماز عشاء گفته می‌شود. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: عَشّی و عَشِيَّة (به فتح عین) از اول ظهر تا غروب آفتاب است. حضرت علی (علیه‌السلام) در خطبه ۹۶ و نامه ۵۲ از این واژه استفاده نموده است.


عِشاء
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲۱.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۲۹۳.    
به زمان اوّل مغرب تا وقت نماز عشاء گفته می‌شود.
[۳] فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، واژه «عشا».    

طبرسی و زمخشری گفته‌اند: عشّی از اول ظهر تا غروب آفتاب است عَشِيَّةً نیز همان است.
[۴] طبرسی، مجمع البیان، ج۵، ص۳۷۰.    
چنانکه راغب در مفردات گوید.
[۵] راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۵۶۸.    


امام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۹۶ فرموده است: «أُقَوِّمُكُمْ غُدْوَةً، وَتَرْجِعُونَ إِلَيَّ عَشِيَّةً، كَظَهْرِ الْحَنِيَّةِ»
[۶] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۱۸، خطبه ۹۶.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۸۸، خطبه ۹۵.    
[۸] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، خطبه۹۷.    
(صبحگاهان شما را مستقيم مى‌سازم و شامگاهان به همان حالت كجى نخست باز مى‌گرديد!)
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۵.    
[۱۰] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۶.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۱] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۵۲.    
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۲۹۹.    
[۱۳] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۲۸.    
[۱۴] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۷۰.    
)
در نامه ۵۲ آمده است: «وَصَلُّوا بِهِمُ الْعِشَاءَ حِينَ يَتَوَارَى الشَّفَقُ إِلَى ثُلُثِ اللَّيْلِ.»
[۱۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، نامه ۵۲.    
[۱۶] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲۳، ص۹۲، نامه ۵۲.    
[۱۷] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۶، نامه ۵۲.    
(«نماز عشا» را از هنگامى كه شفق پنهان مى‌گردد تا يك ثلث از شب، با آنان انجام دهيد.)
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۷.    
[۱۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج، ص۲۲۴.    
(شرح‌های نامه:
[۲۰] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۵.    
[۲۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۳۴۶.    
[۲۲] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۵۹.    
[۲۳] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۲۲.    
)

این ماده دو بار در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲۱.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۲۹۳.    
۳. ↑ فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، واژه «عشا».    
۴. ↑ طبرسی، مجمع البیان، ج۵، ص۳۷۰.    
۵. ↑ راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۵۶۸.    
۶. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۱۸، خطبه ۹۶.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۸۸، خطبه ۹۵.    
۸. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، خطبه۹۷.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۵.    
۱۰. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۶.    
۱۱. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۵۲.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۲۹۹.    
۱۳. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۲۸.    
۱۴. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۷۰.    
۱۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، نامه ۵۲.    
۱۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲۳، ص۹۲، نامه ۵۲.    
۱۷. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۶، نامه ۵۲.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۷.    
۱۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج، ص۲۲۴.    
۲۰. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۲۵.    
۲۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۳۴۶.    
۲۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۵۹.    
۲۳. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۲۲.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عشاء»، ج۲، ص۷۲۱.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 96 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 52 نهج البلاغه
جعبه ابزار