• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَزَب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عَزَب (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: عَزَب (مفردات‌قرآن)، یَعْزُبُ (لغات‌قرآن).


عَزَب (به فتح عین و زاء) و عُزوب (به ضم عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای غائب شدن، مخفی شدن و دور شدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره علم خداوند، دنیا و ... از این واژه استفاده نموده است.


عَزَب و عُزوب
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۱۵.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۱۲۰.    
به معنای غائب شدن، مخفی شدن و دور شدن آمده است.
[۳] جوهری، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیه، ج۱، ص۱۸۱.    


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - يَعْزُبُ - خطبه ۱۷۸ (علم خداوند)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره علم خداوند فرموده است:
«وَ لا يَعْزُبُ عَنْهُ عَدَدُ قَطْرِ الْماءِ، وَ لا نُجومِ السَّماءِ.»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶۹، خطبه ۱۷۸.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۱۸، خطبه ۱۷۳.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۶، خطبه ۱۷۸.    

«مخفی نمی‌ماند از او عدد قطره‌های آب‌ها و ستارگان آسمان.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹۷.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۷۵.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۷۷.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۶۱۹.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۲۵۰.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۵۹.    
)


۲.۲ - اعْزُبي - نامه ۴۵ (دنیا)

به دنیا فرموده است:
«اعْزُبي عَنّي! فَوَ اللهِ لا أَذِلُّ لَكِ فَتَسْتَذِلّيني.»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، نامه ۴۵.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۸۳، نامه ۴۵.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۹، نامه ۴۵.    

«ای دنیا دور شو از من به خدا قسم به تو ذلیل نمی‌شوم تا ذلیلم کنی.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۵۵.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۶۹.    
(شرح‌های نامه:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۲.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۲۲۴.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۲۳.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۹۴.    
)


۲.۳ - عَوازِبُ - خطبه ۱۳۸ (درباره عبدالملک بن مروان)

بقول ابن ابی الحدید درباره عبدالملک بن مروان فرموده است:
«كَذلِكَ، حَتَّى تَؤوبَ إِلَى الْعَرَبِ عَوازِبُ أَحْلامِها.»
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۰۳، خطبه ۱۳۸.    
[۲۳] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲، خطبه ۳۱.    
[۲۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۹۶، خطبه ۱۳۸.    

«این چنین در فتنه می‌مانند تا به قوم عرب غائب شده‌های عقول‌شان بازگردد (و در مقابل او بایستند.)»
[۲۵] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۱۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۲۰.    
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۵۳۷.    
[۲۸] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۳۶۰.    
[۲۹] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۴۸.    
)


این ماده هفت بار در «نهج البلاغه» آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۱۵.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۱۲۰.    
۳. ↑ جوهری، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیه، ج۱، ص۱۸۱.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶۹، خطبه ۱۷۸.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۱۸، خطبه ۱۷۳.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۶، خطبه ۱۷۸.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹۷.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۷۵.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۷۷.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۶۱۹.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۲۵۰.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۵۹.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، نامه ۴۵.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۸۳، نامه ۴۵.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۹، نامه ۴۵.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۵۵.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۶۹.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۲.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۲۲۴.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۲۳.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۹۴.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۰۳، خطبه ۱۳۸.    
۲۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲، خطبه ۳۱.    
۲۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۹۶، خطبه ۱۳۸.    
۲۵. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۱۸.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۲۰.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۵۳۷.    
۲۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۳۶۰.    
۲۹. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۴۸.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عزب»، ج۲، ص۷۱۵.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 138 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 178 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 45 نهج البلاغه
جعبه ابزار