عزاداری حضرت ابراهیم برای امام حسین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عزاداری حضرت ابراهیم برای امام حسین، از مباحث مرتبط به تاریخچه عزاداری برای
امام حسین (علیه‌السّلام) است. عزاداری و گریه در سوگ امام حسین (علیه‌السّلام) از سابقه‌ای دیرینه برخوردار است و ریشه آن به قبل از واقعه
کربلا و شهادت ایشان باز می‌گردد. برخلاف تصور برخی، سوگواری و گریه برای امام حسین (علیه‌السّلام) منحصر به بعد از واقعه
عاشورا نیست و روایات متعددی حاکی از آن است که حتی قبل از شهادت آن حضرت، انبیاء و اولیاء الهی بر مصائب ایشان گریسته‌اند. یکی از انبیایی که در روایات به گریه ایشان برای امام حسین (علیه‌السّلام) اشاره شده
حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) است.
روایات مختلفی درباره عزاداری حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) برای امام حسین (علیه‌السّلام) نقل شده است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در روایتی نقل شده است: "هنگامی که ابراهیم (علیه‌السّلام) قصد داشت بتها را درهم شکند، به قوم خود گفت: من بیمارم و نمی‌توانم به عید شما بیایم." در برخی منابع، بیماری حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) در این روایت، به سبب حزن و اندوه ایشان از مصیبت امام حسین (علیه‌السّلام) دانسته شده است.
همچنین در روایتی دیگر آمده است که حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) سوار بر
اسب در زمین کربلا در حال حرکت بود که ناگهان اسبش لغزید و حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) به زمین افتاد و سر ایشان مجروح شد و خون جاری شد. حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) شروع به
استغفار کرد و گفت: "خدایا! چه گناهی از من سر زده است؟" در این هنگام،
جبرئیل امین نازل شد و عرض کرد: "ای ابراهیم! گناهی از تو سر نزده است، اما در این مکان، سبط خاتم الانبیاء و فرزند خاتم الاوصیاء به شهادت خواهد رسید و خون تو به تبعیت از خون او جاری شده است."
در برخی روایات، به ارتباط میان یاد و نام امام حسین (علیه‌السّلام) و پذیرش فدیه حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) اشاره شده است. در روایتی از
امام رضا (علیه‌السّلام) نقل شده است: "هنگامی که خداوند به ابراهیم (علیه‌السّلام) دستور داد تا فرزندش
اسماعیل (علیه‌السّلام) را قربانی کند، ابراهیم (علیه‌السّلام) فرزندش را به قربانگاه برد. اما خداوند به او
وحی کرد که به جای اسماعیل، گوسفندی را قربانی کند. ابراهیم (علیه‌السّلام) آرزو کرد که کاش گوسفندی نیامده بود و او می‌توانست اسماعیل (علیه‌السّلام) را قربانی کند تا دلش شکسته شود و به مقام رفیع
صبر و
رضا برسد. در این هنگام، خداوند به ابراهیم (علیه‌السّلام) وحی کرد: ای ابراهیم! چه کسی محبوب‌ترین خلق در نزد توست؟ ابراهیم (علیه‌السّلام) عرض کرد: حبیب تو،
محمد (صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم). خداوند فرمود: آیا محمد (صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) را بیشتر دوست داری یا خودت را؟ ابراهیم (علیه‌السّلام) گفت: البته که محمد (صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) برای من دوست داشتنی‌تر از جانم است. خداوند فرمود: آیا فرزند محمد (صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) را بیشتر دوست داری یا فرزند خود را؟ ابراهیم (علیه‌السّلام) عرض کرد: فرزند محمد (صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) را. خداوند فرمود: آیا بریده شدن سر فرزند محمد (صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) به تیغ ستم دشمنان بیشتر دلت را می‌سوزاند یا ذبح فرزندت به دست خودت در راه طاعت من؟ ابراهیم (علیه‌السّلام) عرض کرد: ذبح فرزند محمد (صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) به دست دشمنان بیشتر دل مرا می‌سوزاند. خداوند فرمود: ای ابراهیم! جمعی که گمان می‌برند از امت خاتم انبیاء (صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) هستند، فرزند او
حسین (علیه‌السّلام) را به ظلم و ستم مانند گوسفند سر می‌برند و به جهت این عمل مستحق غضب و سخط من می‌شوند. پس ابراهیم (علیه‌السّلام) جزع نمود و دلش شکست و گریست. در این هنگام، وحی آمد که: ای ابراهیم! به خاطر ناله و شیونی که تو برای حسین (علیه‌السّلام) انجام دادی، قربانی ات را پذیرفتم و برای تو درجات رفیع اهل مصائب را واجب نمودم. و این است قول خداوند که:
(وَ فَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ)؛ «ما ذبح عظیمی را فدای او کردیم.»"
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۳۳۵.
