• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَبْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَبْر (به فتح عین،‌ مثل عقل) از واژگان نهج البلاغه به معنای گذشتن از حالی است به حالی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به معاویه و... از این واژه استفاده نموده است.



عَبْر (مثل عقل) در اصل گذشتن از حالی است به حالی.
عُبور گذشتن از آب است خواه به طور شنا باشد و یا با وسیله‌ای.
عَبْرَة به (فتح اوّل) اشک چشم از آن مشتقّ است.
عِبارَت کلامی است که از هوا عبور کرده از زبان گوینده به گوش شونده می‌رسد.
اعتبار و عبرت حالتی است که از معرفت محسوس به معرفت غیر محسوس رسیده می‌شود.
تَعبیر مخصوص به خواب‌ است که آن را از ظاهرش به باطنش عبور می‌دهد (مفردات راغب).


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْعِبْرَةَ - حکمت ۱۴۲ (موعظه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) به آن کس که از حضرت خواست موعظه‌اش کند فرمود:
«لا تَكُنْ مِمَّنْ يَصِفُ الْعِبْرَةَ وَ لا يَعْتَبرُ، وَ يُبالِغُ في الْمَوْعِظَةِ وَ لا يَتَّعِظُ.»
«عبرت آموختن را توصيف مى‌كند ولى خود عبرت نمى‌گيرد؛ موعظه بسيار مى‌كند امّا خود موعظه نمى‌پذيرد.»

۲.۲ - اسْتِعْبار - نامه ۲۸ (خطاب به معاویه)

استعبار: ‌اندوه و جریان اشک چشم و به گریه‌ انداختن به معاویه می‌نویسد:
«وَ ذَكَرْتَ أَنَّهُ لَيْسَ لي وَ لا لاَِصْحابي عِنْدَكَ إِلاّ السَّيْفُ، فَلَقَدْ أَضْحَكْتَ بَعْدَ اسْتِعْبار! مَتَى أُلْفِيَتْ بَنو عَبْدِ الْمُطَّلِبِ عَنِ الاَْعْداءِ ناكِلينَ.»
«نوشته‌ای که برای من و یارانم در نزد تو جز شمشیر نیست. پس مرا بعد از گریاندن به خنده‌آوردی، کجا دیده‌ای که فرزندان عبد المطلب از دشمنان عقب‌نشینی کنند.» محمد عبده گوید: مرا به گریه‌ انداختی که در خلاف حق اصرار داری ولی با تهدیدات به خنده‌ انداختی.



تعداد زیادی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹۵.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۳۹۳.    
۳. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۵۴۳.    
۴. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۵۴۳    
۵. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۷، ص۱۷۸.    
۶. ابن سیده، المحکم والمحیط الأعظم، ج۲، ص۱۳۱.    
۷. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج۱، ص۵۴۳    
۸. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۱۲، حکمت ۱۴۲.    
۹. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۹۰، حکمت ۱۵۰.    
۱۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۸، حکمت ۱۵۰.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۵.    
۱۲. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۵۵.    
۱۳. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۵۸.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۲۴۸.    
۱۵. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۳۰.    
۱۶. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۶۰.    
۱۷. المعجم الوسیط، مجموعة من المؤلفین ج۲، ص۵۸۰.    
۱۸. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۲۵، نامه ۲۸.    
۱۹. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص، نامه ۲۸.    
۲۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸۹، نامه ۲۸.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۰۷.    
۲۲. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۵۱.    
۲۳. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۶۷.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۴۳۲.    
۲۵. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۱۸۵.    
۲۶. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۸۳.    
۲۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۳۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عبر»، ج۲، ص۶۹۵.    






جعبه ابزار