ابن فروخ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبدالله بن فرّوخ خراسانی فارسی یمامی مغربی (۱۱۵-۱۷۵ق)، معروف به ابن فّروخ از محدثان و فقیهان
مالکی مذهب و فردی زاهد و متهجّد در
قرن دوم هجری قمری بود.
ابومحمد عبدالله بن فرّوخ خراسانی فارسی یمامی مغربی، معروف به ابن فّروخ، نیاکانش خراسانی بودند،
ولی خود به سال ۱۱۵ق در
اندلس به دنیا آمد، سپس به
آفریقا رفت و در
قیروان سکونت گزید. برای کسب دانش به مشرق زمین از جمله
مدینه و
کوفه مسافرت کرد. از فقها و محدثان مشهوری چون
مالک بن انس،
ابوحنیفه،
اعمش و
سفیان ثوری حدیث شنیده و
فقه آموخته است. ابومحمد از مالک بن انس بهره‌های فراوان گرفت و در حدیث و فقه نظر او را مقدم می‌داشت و به آن اعتماد می‌کرد و بیشتر اوقات همنشین و همراه وی بود. سرانجام پس از مدتی که از دانشمندان مشرق زمین علومی را فراگرفت، به وطن خویش بازگشت و در آنجا به تدریس اندوخته‌های خویش در زمینه فقه و حدیث پرداخت.
از جمله شاگردانی که از وی بهره برده‌اند،
سعید بن ابی مریم و عمرو بن ربیع بن طارق
را می‌توان نام برد. وی از محدثان و فقیهان مالکی مذهب و فردی زاهد و متهجّد بود و به ولایت خلفای وقت عقیده‌ای نداشت و قائل به قیام بر علیه آنها بود.
زمانی
روح بن حاتم مهلّبی به وی پیشنهاد قضاوت داد، ولی او نپذیرفت و
عبدالله بن عمر بن غانم را به‌جای خود به مهلّبی معرفی کرد که مهلّبی پذیرفت. عبدالله بن غانم نیز ابن فرّوخ را به عنوان مشاور قضایی خود برگزید، ولی او امتناع کرد و به جهت فرار از قضاوت و ریاست، افریقا را ترک کرد.
بخاری احادیث منقوله وی را به دو گروه مقبول و مردود تقسیم کرده است.
او دارای آثار و تالیفاتی نیز بوده که از آن جمله است: الردّ علی اهل البدع و الاهواء و کتابی تحت عنوان دیوان که شامل مجموعه‌ای از مسموعات و سؤالاتی است که از ابوحنفیه و مالک بن انس شنیده و پاسخ دریافت کرده است و به دیوان ابن فرّوخ شهرت دارد.
ایشان در مسافرت دومی که به
مصر داشت و در حالی که از
سفر حج بازگشته بود، در سال
۱۷۵ق درگذشت و در مکانی به نام مقطم به خاک سپرده شد.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۷۰، برگرفته از مقاله «عبدالله خراسانی».
