• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبدالعلی تحسین کشمیری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تحسین کشمیری، عبدالعلی (د ۱۱۴۸ق/۱۷۳۵م)، شاعر پارسی‌گوی هند در سده‌ ۱۲ قمری می‌باشد.


از تاریخ تولد کشمیری آگاهی چندانی در دست نیست. زادگاه نیاکانش ری بود،
[۱] بهگوان داس هندی، سفینه هندی، ج۱، ص۴۱، به کوشش سید شاه محمد عطاء‌الرحمن کاکوی، پتنه، ۱۹۵۸م.
اما او را کشمیری‌تبار دانسته‌اند.
[۲] خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.

به نوشته بیش‌تر تذکره‌نویسان، تحسین از نوادگان میرزا داراب بیگ تبریزی (د ۱۱۱۸ق/۱۷۰۶م) متخلص به جویا بود،
[۳] بهگوان داس هندی، سفینه هندی، ج۱، ص۴۱، به کوشش سید شاه محمد عطاء‌الرحمن کاکوی، پتنه، ۱۹۵۸م.
[۴] خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.
هر چند وی خود را از نوادگان میرشمس‌الدین عراقی برمی‌شمرد.
[۵] منزوی، احمد، خطی مشترک، ج۸، ص۱۰۸۲.

به نظر می‌رسد که داراب بیگ تبریزی، نیای مادری، و میر‌شمس‌الدین عراقی، نیای پدری او بوده است. تحسین، معاصر و هم‌نشین محمد احسن سامع
[۶] اخلاص، کشن‌چند، همیشه بهار، ج۱، ص۴۸، به کوشش وحید قرشی، کراچی، ۱۹۷۳م.
و عبدالرضا متین اصفهانی بود.
[۷] راشدی، حسام‌الدین، تذکره شعرای کشمیر، ج۱، ص۱۶۶، کراچی، ۱۳۴۶ش.

خوشگو
[۸] خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.
اغلب وی را در مسجد بیگم، هنگامی که به خدمت شاه گلشن شاه‌جهان آبادی (د ۱۱۴۰ق/ ۱۷۲۸م) می‌رفت، ملاقات می‌کرد. او مدتی نیز از ملازمان نواب برهان الملک سعادت خان (د ۱۱۵۱ق/ ۱۷۳۸م)، سرسلسله شاهان اوده بود.
[۹] خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۷، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.
[۱۰] بهگوان داس هندی، سفینه هندی، ج۱، ص۴۱، به کوشش سید شاه محمد عطاء‌الرحمن کاکوی، پتنه، ۱۹۵۸م.


۱.۱ - قصیده‌سرا

تحسین از انواع شعر، بیشتر به سرودن قصیده تمایل داشت.
[۱۱] خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.


۱.۲ - مرگ

وی ظاهراً در لکهنو درگذشته است، زیرا آخرین‌ باری که وی را دیده‌اند، در همین شهر بوده است.
[۱۲] آزاد‌بلگرامی، علی، مآثر الکرام، ج۱، ص۲۰۸، به کوشش عبدالله خان، لاهور، ۱۹۱۳م.

در تذکره‌ها، از شاعران دیگری نیز با تخلص تحسین یاد شده است، از جمله تقی تحسین شیرازی، غلامعلی تحسین دهلوی، عبدالعظیم تحسین لاهوری، عبدالله تحسین بخارایی و محمد حسین تحسین
[۱۳] خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ج۱، ص۱۸۱-۱۸۲، تهران، ۱۳۶۸ش.
که آگاهی چندانی از شرح احوال و آثار آنان در دست نیست.

۱- هفت بند؛
۲- دیوان مراثی؛
۳- قضا و قدر، قصیده‌ای است به فارسی در ۱۵۰ بیت، در شرح سفر همو به کشمیر و تبت؛
۴- دیوان، یا گلشن اذهان (۱۱۵۷ق)، شامل ۸ هزار بیت، غزل و قصیده.
[۱۴] منزوی، احمد، خطی مشترک، ج۸، ص۱۰۸۲- ۱۰۸۳.


(۱) آزاد‌بلگرامی، علی، مآثر الکرام، به کوشش عبدالله خان، لاهور، ۱۹۱۳م.
(۲) آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة إلی تصانیف الشیعة.
(۳) اته، هرمان، تاریخ ادبیات فارسی، به کوشش رضازاده شفق، ۱۳۵۶ش.
(۴) اخلاص، کشن‌چند، همیشه بهار، به کوشش وحید قرشی، کراچی، ۱۹۷۳م.
(۵) بهگوان داس هندی، سفینه هندی، به کوشش سید شاه محمد عطاء‌الرحمن کاکوی، پتنه، ۱۹۵۸م.
(۶) خوشگو، بندرابن داس، سفینه، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.
(۷) خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، تهران، ۱۳۶۸ش.
(۸) راشدی، حسام‌الدین، تذکره شعرای کشمیر، کراچی، ۱۳۴۶ش.
(۹) علی حسن خان، صبح گلشن، به کوشش محمد عبدالمجیدخان، کلکته، ۱۲۹۵م.
(۱۰) مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، تهران، ۱۳۶۹.
(۱۱) منزوی، احمد، خطی مشترک.
(۱۲) هدایت، محمود، گلزار جاویدان، تهران، ۱۳۵۳ش.

۱. ↑ بهگوان داس هندی، سفینه هندی، ج۱، ص۴۱، به کوشش سید شاه محمد عطاء‌الرحمن کاکوی، پتنه، ۱۹۵۸م.
۲. ↑ خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.
۳. ↑ بهگوان داس هندی، سفینه هندی، ج۱، ص۴۱، به کوشش سید شاه محمد عطاء‌الرحمن کاکوی، پتنه، ۱۹۵۸م.
۴. ↑ خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.
۵. ↑ منزوی، احمد، خطی مشترک، ج۸، ص۱۰۸۲.
۶. ↑ اخلاص، کشن‌چند، همیشه بهار، ج۱، ص۴۸، به کوشش وحید قرشی، کراچی، ۱۹۷۳م.
۷. ↑ راشدی، حسام‌الدین، تذکره شعرای کشمیر، ج۱، ص۱۶۶، کراچی، ۱۳۴۶ش.
۸. ↑ خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.
۹. ↑ خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۷، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.
۱۰. ↑ بهگوان داس هندی، سفینه هندی، ج۱، ص۴۱، به کوشش سید شاه محمد عطاء‌الرحمن کاکوی، پتنه، ۱۹۵۸م.
۱۱. ↑ خوشگو، بندرابن داس، سفینه، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش سید شاه محمد عطاءالرحمان کاکوی، پتنه، ۱۹۵۹م.
۱۲. ↑ آزاد‌بلگرامی، علی، مآثر الکرام، ج۱، ص۲۰۸، به کوشش عبدالله خان، لاهور، ۱۹۱۳م.
۱۳. ↑ خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ج۱، ص۱۸۱-۱۸۲، تهران، ۱۳۶۸ش.
۱۴. ↑ منزوی، احمد، خطی مشترک، ج۸، ص۱۰۸۲- ۱۰۸۳.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «تحسین»، شماره۵۸۰۳.    

رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
جعبه ابزار