عبدالجواد بن محمّدعلی آدینه‌ای نیل‌فروش اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبدالجواد بن محمّدعلی آدینه
ای نیل‌فروش اصفهانی، از علماء و حکمای
اصفهان در اواخر دوره
قاجاریه بوده است.
حاج ملاّعبدالجواد (یا محمّدجواد) آدینه
ای فرزند حاجی ملاّمحمّدعلی (مدعو به حاجی آدینه) معروف به «نیل‌فروش» و «رنّاسی»، حکیم فقید زاهد، از علماء و حکمای
اصفهان در اواخر دوره
قاجاریه بوده است.
از مبرّزین شاگردان
جهانگیرخان قشقائی بوده و خود از مدرسین
حکمت در اصفهان می‌باشد.
در مدرسه صدر تدریس می‌فرمود و جمعی کثیر از محضرش مستفیض می‌شدند. از جمله: استاد مهدی حجازی فروشانی، شیخ محمّدعلی کرمانی، شیخ
محمّدرضا جرقویه
ای (دستگردی)، شیخ
محمّدرضا جرقویه
ای (حسین‌آبادی)، میرزامحمّد طبیب‌زاده، میرزا حسن خان جابری انصاری، آقا سیّدروح‌اللّه کشفی، حاج میرزافتح‌اللّه درب امامی و استاد
جلال‌الدّین همائی.
استاد همایی در وصف مرحوم آدینه
ای می‌نویسد: «از اساتید معقول و
ریاضیات که در محاورات او را حاجی ملاّجواد می‌گفتند وی در تدریس سلیقه
ای بسیار خوب مستحسن داشت. مطالب را بسیار منقّح و خالی از حشو زواید بیان می‌فرمود. متون معقول و منقول مثل «
شرح منظومه» و «
شرح کبیر» و «
قوانین» و احیانا «
شرح نفیسی» و
هیات و نجوم را تدریس می‌کرد. خطی پخته و شیرین می‌نوشت و بیشتر کتب درسی خود را با همان خط خویش تحشیه کرده بود. من بخشی از «شرح منظومه» و «شرح کبیر»
فقه و یک دوره کامل فنّ نجوم و «معرفه التّقویم» را از روی متن کتاب خاتون‌آبادی نزد آن بزرگوار تحصیل کردم. محلّ تدریس و
امامت جماعت او مسجد ذوالفقار بود. کتاب خاتون‌آبادی را هم در
ماه رمضان بعد از
نماز ظهر و
عصر در همان مسجد برای ما تدریس می‌کرد. هنوز قیافه باوقار و صدای دلنشین او در چشم و گوش من است».
علاوه بر فضائل و مکارم علمی و اخلاقی در خوشنویسی نیز دستی توانا داشته و
خط نسخ را خوش می‌نوشته است. از نمونه آثار مرحوم آدینه
ای «
میزان الحساب»
قوشچی و «حاشیه حاشیه تهذیب» تالیف: علیرضا تجلّی اردکانی است که آن را در سال ۱۲۹۲ق به
خط شکسته نستعلیق کتابت کرده و ضمن مجموعه شماره ۶۳۱۳ در کتابخانه مجلس شورای اسلامی در
تهران نگهداری می‌شود.
سرانجام در
رجب ۱۳۳۹ق
وفات یافته و در تکیه آقا شیخ مرتضی ریزی در اطاق سوم مدفون گردید. در ماه رجب این سال سه عالم بزرگوار از علمای اصفهان: حاج ملاّعبدالجواد آدینه
ای،
آقا جمال‌الدّین چهارسوقی و حاج میرزا
محمّدرضا رضوی خوانساری وفات یافتند. حاج میرزاحسن‌خان جابری انصاری در مادّه تاریخ آنها گفت:
"تاریخ گفت «جابری» از نصّ خبر: «اینک عجب سه ثلمه باسلام در رجب»".
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۴، ص۱۲۴.
