• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبد القیوم نصیرالدین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



عبد القیوم نصیرالدین، از رهبران و متفکران مسلمان تاتارستان، در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری/ نوزدهم و بیستم میلادی می‌باشد.



وی در ۱۸۲۴ در خانواده‌ای مذهبی و روحانی به دنیا آمد. پدرش معلم دینی روستا بود و خود نیز در مدارس قازان و بخارا تحصیل کرد و به عربی، فارسی و جغتایی درس خواند و زبان روسی را فراگرفت و چندی نیز در یک مدرسه دینی روسی به تدریس پدراخت.


نصیری در ۱۸۷۱ این مدرسه را ترک گفت و مدرسه خود را گشود. وی در کار خویش بر اساس مفاهیم و برداشت‌های تربیتی خود، نه تنها متون اسلامی، بلکه زبان روسی، حساب، جغرافیا، تاریخ، موسیقی و طراحی را آموزش می‌داد. نصیری در یک اقدام تهور آمیز، متون مخصوصی شامل کتاب صرف و نحو برای دانش آموزان روسی و لغت نامه‌ای تاتاری – روسی تهیه کرد. او در علوم غربی نیز مطالبی نوشت و آثاری درباره تجارت و صنعت انتشار داد.


وی فولکوریستی بود که افسانه‌ها و آوازه‌های تاتاری را گرد آورد و آموخته‌های پیش از اسلام را حفظ کرد او با رهبران مذهبی و علمای محافظه کار و برداشت‌های آموزشی و تربیتی آنان مخالفت می‌ورزید اما درحقیقت مسلمان پارسایی بود.


و آثار مذهبی بسیار شامل مطالعاتی در زندگی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و داستان‌هایی از اولیا و بزرگان اسلام انتشار داد.


وی و دیگر همفکرانش به شدت تحت تاثیر اندیشه‌های اصلاحگرانه شهاب الدین مرجانی قرار داشتند و می‌کوشیدند تا عقب افتادگی علمی و فنی و سیاسی مسلمانان را مورد توجه قرار دهند و سعی کردند با اصلاحات دینی، راه حلی برای آن بیابند.


نصیری در دوره زندگیش چندان شناخته نشد اما در مقام مؤلف دایره المعارف و یک ساده نویس، در پیوند دادن اصلاح طلبی اسلامی با نوگرایی اسلامی، پیشگام بود، تحولی که وی و دیگر همفکرانش در میان مسلمانان تاتار و دیگر مسلمانان روسیه به وجود آوردند، نهضت جدیدی‌ها یا «رنسانس تاتار» نامیده شد.


نصیری در ۱۹۰۲ یا ۱۹۰۴ درگذشت.
[۱] آسیای میانه و قفقاز، مجموعه مقالات تاریخی، ص۷۴.
[۲] ایرام، لاپیدوس تاریخ جوامع اسلامی، قرون نوزدهم و بیستم، ص۲۹۹-۳۰۰.



۱. آسیای میانه و قفقاز، مجموعه مقالات تاریخی، ص۷۴.
۲. ایرام، لاپیدوس تاریخ جوامع اسلامی، قرون نوزدهم و بیستم، ص۲۹۹-۳۰۰.



دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، برگرفته از مقاله «عبد القیوم نصیرالدین».    


رده‌های این صفحه : تراجم | روشنفکران تاتارستان




جعبه ابزار