عالَمِین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عالَمِين:(الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينِ) «عالَمِين» از مادّه «
عِلْم» جمع «
عالم» است و عالم، به معناى مجموعه‌اى است از موجودات مختلف كه داراى صفات مشترک و يا زمان و مكان مشترک هستند،
مثلًا مى‌گویيم عالم
انسان و عالم حيوان و عالم گياه، و يا مى‌گویيم: عالم شرق و عالم غرب، عالم امروز و عالم ديروز؛ بنابر اين «عالم» خود به تنهايى معناى جمعى دارد و هنگامى كه به صورت «عالمين» جمع بسته مى‌شود اشاره به تمام مجموعه‌هاى اين جهان است.
(الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ) (حمد و سپاس مخصوص
خداوندی است كه
پروردگار جهانيان است)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه عالمين، جمع عالم به فتحه لام است، و معنايش آن‌چه ممكن است كه با آن علم يافت است، كه وزن آن وزن قالب، و خاتم، و طابع، است، يعنى آن‌چه با آن قالب مى‌زنند، مهر و موم مى‌زنند، و امضاء مى‌كنند، و معلوم است كه معناى اين كلمه شامل تمامى موجودات مى‌شود، هم تک تک موجودات را مى‌توان عالم خواند، و هم نوع نوع آنها را، مانند عالم جماد، و عالم نبات، و عالم حيوان، و عالم انسان، و هم صنف صنف هر نوعى را، مانند عالم عرب، و عالم عجم.
و اين معناى دوم كه كلمه عالم به معناى صنف صنف انسان‌ها باشد، با مقام
آیات كه مقام شمردن اسماء حسناى خدا است، تا مى‌رسد به
(مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ) مناسب‌تر است، چون مراد از يوم الذين روز قيامت است، چون دين به معناى جزاء است، و جزاء در روز قيامت مخصوص به انسان و جن است، پس معلوم مى‌شود مراد از عالمين هم عوالم انس و جن، و جماعت‌هاى آنان است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «عالَمِین»، ص۳۷۱.
