عاصفه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عاصفه:(الرِّيحَ عاصِفَةً) «عاصفه» از مادّه «
عَصْف» به معناى تندباد يا طوفان است
و توصيف به
«عاصفه» (تندباد) براى بيان سرعت آن است. از بعضى ديگر از
آیات قرآن استفاده مى‌شود كه بادهاى ملايم نيز به فرمان
سلیمان (علیه‌السلام) بود، چنان كه در
سوره ص آيه ۳۶ مى‌خوانيم:
(فَسَخَّرْنَا لَهُ الرِّيحَ تَجْرِي بِأَمْرِهِ رُخاءً حَيْثُ أَصابَ) «ما باد را به فرمان او قرار داديم كه نرم و آهسته، هر جا كه مى‌خواست حركت مى‌كرد». البته تصريح به
«عاصِفَه» (تندباد) در اين‌جا ممكن است به عنوان بيان فرد مهم‌تر باشد، يعنى نه تنها بادهاى ملايم بلكه طوفان‌هاى سخت نيز در فرمان او بودند؛ چرا كه دومى عجيب‌تر و اعجاب‌انگيزتر است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با عاصفه:
(وَ لِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ عَاصِفَةً تَجْرِي بِأَمْرِهِ إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَ كُنَّا بِكُلِّ شَيْءٍ عَالِمِينَ) (و تندباد را مسخّرِ سليمان ساختيم، كه به فرمان او به سوى سرزمينى كه آن را پربركت كرده بوديم حركت مى‌كرد؛ و ما از همه چيز آگاه بوده‌ايم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ما باد را هم براى سليمان مسخر كرديم، بادهاى تند را، كه به دستور او به سوى سرزمينى كه ما مباركش كرديم جريان مى‌يافت- و مقصود از آن، سرزمين شام است كه سليمان در آنجا زندگى مى‌كرد- و ما به هر چيزى عالميم.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(فَسَخَّرْنَا لَهُ الرِّيحَ تَجْرِي بِأَمْرِهِ رُخاءً حَيْثُ أَصابَ) (پس ما باد را مسخّر او ساختيم تا به فرمانش به نرمى به هر جا او مى‌خواهد برود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه فرع و نتيجه درخواست ملک است و از استجابت آن درخواست خبر مى‌دهد و ملكى را كه سزاوار احدى بعد از او نباشد بيان مى‌كند و آن ملكى است كه دامنه‌اش حتى باد و جن را هم گرفته، و آن دو نيز مسخر وى شدند.
و كلمه رخاء - به ضمه را- به معناى نرمى است و ظاهرا مراد از جريان باد به نرمى و به امر سليمان اين باشد كه: باد در اطاعت كردن از فرمان سليمان نرم بوده و بر طبق خواسته او به آسانى جريان مى‌يافته. پس ديگر اشكال نشود به اينكه توصيف باد به صفت نرمى، با توصيف آن به صفت عاصفه- تند كه آيه
(وَ لِسُلَيْمانَ الرِّيحَ عاصِفَةً تَجْرِي بِأَمْرِهِ) آن را حكايت كرده، منافات دارد. براى اينكه گفتيم: منظور از جريان باد به نرمى، اين است كه: جارى ساختن باد براى آن جناب هزينه‌اى نداشته، و به آسانى جارى مى‌شده، حال يا به نرمى و يا به تندى باشد. ولى بعضى از مفسرين از اين اشكال جواب داده‌اند به اينكه: ممكن است
خداوند باد را مسخر سليمان (ع) كرده، كه هر وقت او خواست نرم بوزد، و هر وقت او خواست تند بوزد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «عاصفه»، ص۳۷۰.
