عاشِروهُنَّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عاشِروهُنَّ:
(وَ عاشِروهُنَّ بِالْمَعْروفِ) عاشِروهُنَّ: مصدر آن
«معاشرة» به معنى «آميختن» و «آميزش كردن» است.
اين
آیه باز هم از
حقوق زنان دفاع مى‌كند و مى‌فرمايد:
«...و با آنان به طور شايسته معاشرت كنيد...»
(وَ عاشِروهُنَّ بِالْمَعْروفِ) اين جمله دستور معاشرت شايسته و رفتار انسانى مناسب را با
زنان صادر مى‌كند و به دنبال آن اضافه مى‌كند، حتى اگر به جهاتى از
همسران خود
رضایت كامل نداشته باشيد و بر اثر امورى آن‌ها در نظر شما ناخوشايند باشند، فورا تصميم به جدايى و يا بد نگيريد و تا آنجا كه در
قدرت داريد
مدارا كنيد، زيرا ممكن است شما در
تشخیص خود گرفتار اشتباه شده باشيد و آنچه را نمى‌پسنديد
خداوند در آن
خیر و
برکت و
سود فراوانى قرار داده باشد، بنابراين تا كارد به استخوان شما نرسد سزاوار است معاشرت به
معروف و رفتار شايسته را ترک نكنيد به خصوص اين كه بسيار مى‌شود كه همسران درباره يكديگر گرفتار سوء ظن‌هاى بى‌دليل و
حب و بغض‌هاى بى‌جهت مى‌گردند و قضاوت‌هاى آن‌ها در اين حال غالبا نادرست مى‌باشد، تا آنجا كه خوبی‌ها در نظرشان بدى و بدی‌ها در نظرشان
خوبی جلوه مى‌كند، ولى با گذشت
زمان و مدارا كردن، تدريجا
حقایق آشكار مى‌شود.
به موردی از کاربرد
عاشِروهُنَّ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يا أَيُّها الَّذينَ آمَنواْ لا يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَرِثواْ النِّساء كَرْهًا وَ لا تَعْضُلوهُنَّ لِتَذْهَبواْ بِبَعْضِ ما آتَيْتُموهُنَّ إِلاّ أَن يأْتينَ بِفاحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ وَ عاشِروهُنَّ بِالْمَعْروفِ فَإِن كَرِهْتُموهُنَّ فَعَسَى أَن تَكْرَهواْ شَيْئًا وَ يَجْعَلَ اللّهُ فيهِ خَيْرًا كَثيرًا) (اى كسانى كه
ایمان آورده‌ايد! براى شما
حلال نيست كه از زنان، از روى
اکراه و ايجاد ناراحتى براى آن‌ها،
ارث ببريد و آنان را تحت فشار قرار ندهيد كه قسمتى از آنچه را به عنوان
مهر به آن‌ها داده‌ايد،
تملّک كنيد! مگر اين‌كه آن‌ها عمل زشت آشكارى انجام دهند و با آنان، به طور شايسته رفتار كنيد و اگر از آن‌ها، به جهتى
کراهت داشتيد، فوراً تصميم به جدايى نگيريد؛ چه بسا چيزى خوشايند شما نباشد و خداوند خير فراوانى در آن قرار مى‌دهد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ...) كلمه (معروف) به معناى هر امرى است كه مردم در مجتمع خود آن را بشناسند و آن را انكار نكنند و بدان
جاهل نباشند و چون دستور به معاشرت كردن با زنان را مقيد فرمود به قيد (معروف) قهرا معناى امر به معاشرت با زنان معاشرتى است كه در بين مامورين به اين امر يعنى
مسلمانان معروف باشدو معاشرتى كه از نظر
مردان معروف و شناخته شده و در بين آن‌ها متعارف است، اين است كه يک فرد از
جامعه، جزئى باشد مقوم جامعه، يعنى در تشكيل جامعه دخيل باشد و دخالتش مساوى باشد با دخالتى كه ساير اعضا دارند و در نتيجه تاثيرش در به دست آمدن غرض
تعاون و همكارى عمومى به مقدار تاثير ساير افراد باشد و بالآخره همه افراد مورد اين
تکلیف قرار گيرند كه هر يک كارى را كه در وسع و طاقت دارد و جامعه نيازمند محصول آن كار است انجام دهند و آنچه از محصول كارش مورد نياز خودش است، به خود
اختصاص دهد و مازاد را در اختيار ساير افراد جامعه قرار داده، در مقابل از مازاد محصول كار ديگران آنچه لازم دارد بگيرد، اين آن معاشرتى است كه در نظر افراد جامعه معروف است و اما اگر يک فرد از جامعه غير اين رفتار كند -و معلوم است كه غير اين تنها يک فرض دارد- و آن اين است كه ديگران به او
ستم كنند و
استقلال او در جزئيت براى جامعه را
باطل نموده، تابع و غير مستقل سازند، به اين معنا كه ديگران از حاصل كار او بهره‌مند بشوند، ولى او از حاصل كار ديگران بهره‌اى نبرد و شخص او را مورد استثنا قرار دهند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عاشِروهُنَّ»، ج۳، ص۱۷۳-۱۷۴.
