ظُفر (مفردات‌قرآن)

ناخن‌داران که بر یهود حرام شده حتما شامل پرندگان و حیوانات چنگال‌دار نیست، زیرا چنگال‌داران در اسلام نیز حرام هستند و اختصاص به یهود ندارد. آن‌چه از فخر رازی نقل شده که ظفر را در آیه اعمّ از ناخن و چنگال گرفته و آن‌ها را بنابر ظهور آیه حلال دانسته و حدیث‌: «حَرَّمَ کُلِّ ذِی نَابٍ مِنَ السِّبَاعِ وَ ذِی مِخْلَبٍ مِنَ الطُّیُورِ» را ضعیف پنداشته، بیهوده است.
نظیر این آیه است آیه: (فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِینَ‌ هادُوا حَرَّمْنا عَلَیْهِمْ طَیِّباتٍ اُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ کَثِیراً)
(به خاطر ظلمى كه از يهود صادر شد و نيز به خاطر بازداشتن فراوان آن‌ها از راه خدا، بخشى از چيزها و خوراكى‌هاى پاكيزه را كه براى آن‌ها حلال شده بود، بر آنان حرام كرديم.)
این آیه نیز روشن می‌کند که این محرّمات در اصل حلال بوده و به واسطه ظلم‌شان بر یهود حرام شده‌اند و شاید این آیه از آیه اول اعم باشد. باید دید مراد از این ناخن‌داران چیست؟
از ابن عباس، سدّی و غیره نقل شده: مراد حیوانی است که سم‌اش یکی است و شکاف ندارد مثل شتر، شتر مرغ، اردک و غاز. از مجاهد نقل شده مراد هر چهارپایی است که سم شکافته نیست و سم شکافتگان را یهود می‌خورند و از ابن زید نقل شده که مراد شتر است.
در تورات فعلی سفر لاویان باب یازدهم به طور قاعده کلی هر شکافته سم و نشخوار کننده‌ای حلال شمرده شده، ولی شتر را تحریم کرده که نشخوار می‌کند، ولی شکافته سم نیست و ونک (حیوانی است مثل گربه که بعضی آن‌ را گوسفند بنی‌اسرائیل گویند) نشخوار می‌کند، ولی شکافته سم نیست، ایضا خرگوش و خوک که اولی سم شکافته نیست و دومی نشخوار نمی‌کند، ولی از این‌ها فقط شتر داخل در ما نحن فیه است.
ناگفته نماند: گوسفند و گاو داخل در این تحریم نیست زیرا جمله‌ (وَ مِنَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ) نشان می‌دهد فقط پیه آن دو بر یهود حرام شده است. می‌ماند شتر و قسمت دیگری از طیّبات و ناخن‌داران. یهود می‌گفتند: این محرّمات در اصل شریعت‌ها حرام بودند و در اثر گناهان بر ما حرام نشده‌اند، قرآن در جواب آن‌ها فرموده: هر طعام پیش از نزول تورات بر بنی‌اسرائیل حلال بوده مگر آن‌چه اسرائیل بر خود حرام کرده بود، تورات را بیاورید و بخوانید تا صدق این سخن روشن شود:
(کُلُّ الطَّعامِ کانَ حِلًّا لِبَنِی اِسْرائِیلَ اِلَّا ما حَرَّمَ اِسْرائِیلُ عَلی‌ نَفْسِهِ مِنْ قَبْلِ اَنْ تُنَزَّلَ التَّوْراةُ قُلْ فَاْتُوا بِالتَّوْراةِ فَاتْلُوها اِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ)
گفته‌اند: حضرت یعقوب مرضی داشت که گوشت شتر آن‌ را مزید می‌کرد، لذا تصمیم گرفت که گوشت شتر نخورد. مراد از (ما حَرَّمَ) آن مطلب است.