• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ظواهر الفاظ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



معانی به دست آمده از ظهور الفاظ، ظاهر الفاظ نامیده می‌شود که وضع لفظ، قرینه خاص یا قرینه عام، تبادر و اجرای اصول لفظی مرادی از راه‌های تشخیص ظاهر لفظ می‌باشد.



هر گاه لفظی سبب ظن در نوع عقلا به معنایی شود، آن معنا را " معنای ظاهر" آن لفظ می‌گویند؛ بنابراین، ظواهر الفاظ یعنی معناهایی که الفاظ در آنها ظهور دارد.


اصول زیر راه‌هایی است که برای تشخیص ظاهر لفظ بیان شده است:
۱- وضع لفظ
۲- قرینه خاص یا قرینه عام
۳- تبادر
۴-اجرای اصول لفظی مرادی.

۲.۱ - وضع لفظ

هرگاه انسان دریابد که یک لفظ برای معنایی وضع شده است، این علم به وضع، سبب ظهور لفظ در آن معنا می‌گردد.

۲.۲ - قرینه خاص یا عام

اگر قرینه عام یا خاص بر اراده یک معنا از لفظی آورده شود این قرینه سبب ظهور لفظ در آن معنا می‌گردد. البته آوردن قرینه در جایی لازم است که یا لفظ در غیر معنایی که برای آن وضع شده است، استعمال گردد و یا لفظ برای بیشتر از یک معنا و جداگانه وضع شده باشد.

۲.۳ - تبادر

صحت حمل و عدم صحت سلب و اطراد نشان از ظاهر لفظ در آن معنا دارد.

۲.۴ - اجرای اصول لفظی مرادی

مانند:اصالة عدم الاشتراک، اصالة الحقیقة، اصالة الظهور. با رجوع به این اصول نیز می‌توان به ظهور لفظ در مرحله ظهور تصدیقی و تشخیص مراد پی برد.


در منشأ حجیت ظواهر الفاظ اختلاف است، ولی دیدگاه مشهور این است که حجیت ظواهر الفاظ از باب بنای عقلا است.


۱. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج ۲، ص۱۳۰.    
۲. صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج ۱، ص۳۰۱.    
۳. مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۲۳۲.    
۴. حیدری، علی نقی، اصول الاستنباط، ص۱۸۸.    
۵. نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج ۲، ص۹۰.    
۶. فاضل لنکرانی، محمد، ایضاح الکفایة، ج ۴، ص۱۸۳.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۵۶، برگرفته از «ظاهر الفاظ».    






جعبه ابزار