طَيِّب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طَيِّب (به فتح طاء و تشدید و کسر یاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای دلچسبی، طبع پسندی و پاکی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در
نامه به
عثمان بن حنیف و ... از این واژه استفاده نموده است.
طَيِّب به معنای دلچسبی، طبع پسندی و پاکی آمده است.
«
طابَ الشيءُ طيْباً.»
یعنی دلچسب و پاک و خوش‌آیند شد.
راغب اصفهانی گوید: اصل طیّب آن است که حواسّ و
نفس از آن لذت ببرند.
پاک کردن را استطابه گویند که سبب دلچسب بودن شی‌ء است.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه)
خطاب به شخصی فرموده است:
«اعْلَمْ أَنّ لِكُلِّ ظاهِر باطِناً عَلى مِثالِهِ، فَما طابَ ظاهِرُهُ طابَ باطِنُهُ.» «بدان که هر ظاهرى باطنى مطابق خود دارد، آنچه ظاهرش پاک بود، باطنش معمولًا نيز پاک.»
در نامه به عثمان بن حنیف نوشته است:
«بَلَغَني أَنَّ رَجُلاً مِنْ فِتْيَةِ أَهْلِ الْبَصْرَةِ دَعاكَ إلى مَأْدُبَة، فَأَسْرَعْتَ إِلَيْها، تُسْتَطابُ لَكَ الاَْلْوانُ، وَ تُنْقَلُ إِلَيْكَ الْجِفانُ.» یعنی «به من خبر رسید مردی از اهل بصره تو را به میهمانی دعوت کرده و با شتاب به آنجا رفته‌ای، طعام‌های دلپسند را برای تو می‌طلبیدند و کاسه‌های
طعام مرتّب پیش تو می‌آمد.»
«تستطاب» یعنی طبع پسند و خوشایند کرده می‌شود.
یکی از نام‌های مدینه منوره «طیبه» (مثل خیمه) است چنانکه در وصف
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده است:
«مَوْلِدُهُ بِمَكَّةَ، وَ هِجْرَتُهُ بِطَيْبَةَ.» «زادگاهش «
مکّه» و هجرتگاهش «
مدینه طیّبه» بود.»
موارد زیادی از این ماده در «
نهج
البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «طیب»، ج۲، ص۶۸۷.
