طبقه بیست و ششم فلاسفه اسلامی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

طبقه‌بندی فلاسفه اسلامی از نظر سیر زمانی بر حسب استاد و شاگردی می‌باشد. یعنی آنان‌که در یک طبقه‌ قرار می‌گیرند، یا واقعا از اساتید طبقه بعدی و شاگردان طبقه قبل هستند و یا هم‌زمان آن‌ها می‌باشند. منظور از فلاسفه اسلامی آن‌هایی هستند که در جو اسلامی و محیط اسلامی فعالیت داشته‌اند و احیانا مسلمان هم نبوده‌اند. در طبقه بیست و ششم چهار تن از فیلسوفان اسلامی حضور دارند که عبارتند از: ملااسماعیل خواجویی، میرزا محمدتقی الماسی، ملاحمزه گیلانی و ملاعبداللّه حکیم.

---

ملااسماعیل خواجویی. از مشاهیر حکمای قرون اخیره است. اصلاً مازندرانی است. صاحب روضات از این مرد تجلیل فراوان می‌کند، او را به علم و جامعیت معقول و منقول و تقوا و معنویت و متانت و وقار سخت می‌ستاید. می‌گوید نادرشاه که نسبت به احدی تواضع نداشت، در برابر این مرد فروتنی می‌کرد.
زمان این مرد مقارن است با فتنه افغان. حکیم خواجویی در برخی نوشته‌هایش از آن فتنه ناله‌ها سرداده است. صاحب روضات می‌گوید به هیچ وجه معلوم نیست که اساتید او چه کسانی بوده‌اند. فلسفه بعد از فتنه افغان به وسیله این مرد بزرگ ادامه یافته. شاگردان مبرزی در حوزه درسش پرورش یافته‌اند از قبیل آقامحمد بیدآبادی، ملامهدی نراقی، میرزا ابوالقاسم مدرس اصفهانی، ملامحراب حکیم گیلانی. وی در سال ۱۱۷۳ درگذشته است

---

میرزا محمدتقی الماسی. روضات از او به عنوان نواده مرحوم مجلسی یاد می‌کند. پدرش نواده مجلسی اول بوده است و از کسانی است که در بقعه مرحوم مجلسی در اصفهان مدفون است و هم تصریح می‌کند که استاد آقامحمد بیدآبادی بوده است
آقای همایی در مقدمه شرح مشاعر دو نفر دیگر از معاصران ملااسماعیل خواجویی را نام می‌برند:

---

ملاحمزه گیلانی. شاگرد ملامحمدصادق اردستانی بوده و در سال ۱۱۳۴ درگذشته است.

---

ملاعبداللّه حکیم. او نیز مانند خواجویی و الماسی از اساتید آقامحمد بیدآبادی به شمار می‌رود.

---