طبع (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طَبْع (به فتح طاء و سکون باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای مهر زدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره علم حقیقی و داروها از این واژه استفاده نموده است.
طَبْع به معنای مهر زدن آمده است.
راغب گوید: طبع آن است که شی‌ء را به شکلی در آوری مثل طبع (زدن)
سکّه و
درهم از این جهت به عادت و خلق انسان طبع و طبیعت گفته‌اند.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۳۳۸ درباره علم حقیقی فرموده است:
«الْعِلْمُ عِلْمَانِ: مَطْبُوعٌ وَمَسْمُوعٌ، وَلاَ يَنْفَعُ الْمَسْمُوعُ إِذَا لَمْ يَكُنِ الْمَطْبُوعُ» (
دانش دو قسم است: فطرى و شنيدنى، دانش شنيدنى (اكتسابى) سودى ندهد، مگر آن كه هماهنگ با فطرى باشد.)
(شرح‌های خطبه:
)
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره انسان که هر دوائی دردی را باعث می‌شود فرموده است:
«وَلاَ اعْتَدَلَ بِمُمَازِج لِتِلْكَ الطَّبَائِعِ إِلاَّ أَمَدَّ مِنْهَا كُلَّ ذَاتِ دَاء» (براى
اعتدال مزاج به وسيله هيچ دارويى نپرداختند جز اين كه آنها را آماده
بیماری ديگرى نمود.)
منظور از «طبائع» طبیعت‌های انسان که با هر دوائی اعتدال یک طبیعت را می‌خواهد که آن دوا خود مرضی را می‌آورد. (شرح‌های خطبه:
)
این ماده سه بار در «
نهج البلاغه» آمده است.
بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «طبع»، ج۲، ص۶۷۰.
