• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضَیْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: ضَیْع (مفردات‌قرآن).


ضَیْع (به فتح ضاد و سکون یاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای تباه شدن و تلف شدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره جریان سقیفه و... از این واژه استفاده نموده است.



ضَیْع به معنای تباه شدن و تلف شدن آمده است.
«ضاعَ‌ الشَّیْ‌ءُ ضَیْعاً: فُقِدَ وَ هَلَکَ وَ تَلِفَ وَ صارَ مُهْمَلًا.»
و «اضاعه» به معنای تباه کردن است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - أَضاعوا - خطبه ۶۶ (درباره اهل بیت)

آنگاه که از امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره جریان سقیفه می‌پرسید فرمود: قریش چه گفتند جواب داده شد: گفتند: «نحن شجرة الرسول» ما از خانواده رسول خداییم. فرمود:
«احْتَجّوا بِالشَّجَرَةِ، وَ أَضاعوا الَّثمَرَةَ.»
یعنی «با شجره رسول خدا بودن دلیل آوردند ولی ثمره شجره را که اهل بیت رسول خداست ضایع کردند.»

۲.۲ - إضاعَةُ - حکمت ۱۱۳ (فرصت‌ها)

نیز فرموده:
«إضاعَةُ الْفُرْصَةِ غُصَّةٌ.»
«از دست دادن فرصت غم‌انگيز است.»


این ماده موارد زیادی بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۸.    
۲. طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۶۶.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۳۲۵.    
۴. فیروز آبادی، مجد الدین، قاموس المحیط، ج۱، ص۷۴۳.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۲۷، خطبه ۶۶.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۱۲، خطبه ۶۵.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۹۸، خطبه ۶۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۱.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۹۵.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۹۹.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۱۰۹.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۹۱.    
۱۳. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۹۹، حکمت ۱۱۳.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۷۸، حکمت ۱۱۷.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۹، حکمت ۱۱۸.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۳، حکمت ۱۱۸.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ۵ج، ص۵۱۵.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۱۵.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۷۰۵.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۸۰.    
۲۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۸۳.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۲۱، حکمت ۱۹۴.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۵۲، نامه ۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضیع»، ج۲، ص۶۶۸.    






جعبه ابزار