ضَیْع (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضَیْع (به فتح ضاد و سکون یاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای تباه شدن است.
همه موارد استعمال این کلمه در
قرآن درباره تباه نشدن اعمال اهل ایمان است، مگر آیه ۵۹
سوره مریم که به معنای ترک است.
مشتقات
ضَیْع که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
نُضِیعُ (به ضم نون و کسر ضاد) به معنای ضایع خواهیم کرد؛
اَضاعُوا (به فتح الف) به معنای تباه کرده‌اند؛
لِیُضِیعَ (به کسر لام، ضم یاء و کسر ضاد) به معنای ضایع و تباه و بی‌اثر نمی‌کند، است.
ضَیْع به معنای تباه شدن است.
«ضَاعَ الشَّیْ‌ءُ ضَیْعاً: فُقِدَ وَ هَلَکَ وَ تَلِفَ وَ صَارَ مُهْمَلًا»
به مواردی از
ضَیْع که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(اِنَّا لا نُضِیعُ اَجْرَ الْمُصْلِحِینَ.) (ما پاداش مصلحان را ضايع نخواهيم كرد.)
(اَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ.) (
نماز را تباه كرده و از
شهوات پيروى نمودند.)
ممکن است گاهی مراد از آن ترک باشد مثل آیه‌ی فوق.
گفته‌اند یعنی نماز را ترک کردند. در
مجمع البیان از
امام صادق (علیه‌السّلام) نقل است که آن‌را با تاخیر از وقت تباه کردند نه با ترک.
«
خدا عمل و
ایمان شما را که پیش از
تحوّل قبله انجام داده‌اید ضایع و تباه و بی‌اثر نمی‌کند.»
آیه راجع به اعمالی است که پیش از تحوّل قبله رو به
بیت المقدس انجام داده بودند؛ شاید مراد از ایمان عمل باشد و شاید همان ایمان باشد.
همه موارد استعمال این کلمه در قرآن درباره تباه نشدن اعمال اهل ایمان است، مگر آیه ۵۹ مریم که نقل شد.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ضیع»، ج۴، ص۲۰۳.
