ضَرْح (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضَرْح (به فتح ضاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
دفع، کنار زدن و شکافتن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در «
نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، مانند:
ضَريح (به فتح ضاد) به معنای
قبر و لحد قبر.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از این واژه استفاده نموده است.
این ماده سه بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.
ضَرْح به معنای دفع، کنار زدن و شکافتن آمده است.
«
ضَرَح الشيءَ ضَرْحاً: دَفَعَهُ، نحّاهُ و شقَّهُ.»
این ماده که در
قرآن مجید نیامده است.
ضَريح قبر و لحد قبر، و این معنا به علت شکافتن قبر است.
مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده است:
«وَ ما فارَقَتْ سَمْعي هَيْنَمَة مِنْهُمْ، يُصَلّونَ عَلَيْهِ حَتَّى وارَيْناهُ في ضَريحِهِ.» «گوش من به هنگام
غسل دادن به حضرت از صدای
ملائکه کنار نشد که بر او صلوات می‌گفتند تا او را در قبرش مستور کردیم.»
درباره عذاب و تنگی قبر فرمود:
«و غَمِّ الضَّريحِ.» «غم قبر.»
در
خطبه ۸۲ فرمود:
«ضَرائِحِ الْقُبورِ.» «شکاف‌های قبرها»
این ماده سه بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضرح»، ج۲، ص۶۵۹.
