ضَبْح (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضَبْح (به فتح ضاد و سکون باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای صدا است.
ضُباح (به ضمّ ضاد) صدای
روباه است.
ضبح را در
قرآن به معنای صدای نفس اسبان گفته‌اند.
ضَبْح به معنی صدا است.
ضُباح (به ضمّ ضاد) صدای روباه است.
به موردی از
ضَبْح که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ الْعادِیاتِ ضَبْحاً • فَالْمُورِیاتِ قَدْحاً) (
سوگند به اسبان دونده مجاهدان در حالى‌كه نفس‌زنان به پيش مى‌تاختند.)
ابن اثیر در
النهایه از حدیث
ابن مسعود نقل می‌کند:
«لَا یَخْرُجَنَّ اَحَدُکُمْ بِلَیْلٍ اِلَی ضَبْحِهِ فَلَعَلَّهُ یُصِیبُهُ مَکْرُوهٌ.» یعنی: «کسی از شما با شنیدن صدایی شب از منزل بیرون نشود شاید مکروهی به وی رسد.»
و از
ابن زبیر نقل کرده:
«قَاتَلَ اللَّهُ فُلَاناً ضَبَحَ ضَبْحَةَ الثَّعْلَبِ وَ قَبَعَ قَبْعَةَ الْقُنْفُذِ.» یعنی:
خدا او را بکشد مانند روباه، صدا کرد و هم‌چون خارپشت در پوست خود فرو رفت، و از شعر
ابی‌طالب (علیه‌السّلام) نقل کرده: «
فَاِنِّی وَ الضَّوَابِحِ کُلَّ یَوْمٍ»
می‌گوید: آن حضرت در این شعر قسم یاد کرده به آنان‌که در قرائت صدای خویش را بلند می‌کنند.
ضبح را در آیه: صدای نفس اسبان (همهمه اسبان در حین تاختن) گفته‌اند.
شیخ طبرسی همهمه معنی کرده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ضبح»، ج۴، ص۱۷۱.
