ضلالت و پیروی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از عوامل
ضلالت که در
آیات قرآن به آن اشاره شد،
پیروی است.
پيروى از
طاغوت، عامل گمراهى انسانها:
۱. «لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى لَا انْفِصامَ لَها وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ؛
اكراهى در قبول دين، نيست. زيرا راه درست از راه انحرافى، روشن شده است. بنابراين، كسى كه به طاغوت (
بت و شيطان، و هر موجود طغيانگر)
کافر شود و به خدا ايمان آورد، به محكم‌ترين دستگيره چنگ زده است، كه گسستن براى آن نيست. و خداوند، شنوا و داناست.»
۲. «وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلالَةُ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ؛
ما در هر امّتى رسولى برانگيختيم كه: خداى يكتا را بپرستيد؛ و از
پرستش طاغوت اجتناب كنيد. خداوند گروهى از آنان را
هدایت كرد؛ و گروهى از آنان ضلالت و
گمراهی دامانشان را گرفت؛ پس در روى
زمین بگرديد وببينيد عاقبت
تکذیب‌کنندگان چگونه بود!»»
مراجعه به طاغوتها براى
داوری، از دامها و ابزار
شیطان، براى گمراهى:
«... يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَ يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلالًا بَعِيداً؛
... در حالى كه مى‌خواهند براى داورى نزد طاغوت و حكّام
باطل بروند؟! با اين‌كه به آنها دستور داده شده كه به طاغوت كافر شوند. امّا شيطان مى‌خواهد آنان را در گمراهى دورى بيفكند.»
پيروى از ظن از عوامل گمراهی است.
پندارگرایی و پيروى از
ظن، عامل ضلالت و گمراهى
مشرکان:
«إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَيُسَمُّونَ الْمَلائِكَةَ تَسْمِيَةَ الْأُنْثى • وَ ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ إِنَّ الظَّنَّ لا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئاً • ذلِكَ مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ ...؛
كسانى كه به
آخرت ايمان ندارند،
فرشتگان را دختران خدا نامگذارى مى‌كنند. آنها هرگز در اين باره دانشى ندارند، تنها از گمان بى‌پايه پيروى مى‌كنند با اين‌كه گمان هرگز انسان را از حق بى‌نياز نمى‌كند. اين آخرين حدّ آگاهى آنهاست؛ پروردگار تو كسانى را كه از راه او گمراه شده‌اند بهتر مى‌شناسد، و همچنين
هدایت‌یافتگان را از همه بهتر مى‌شناسد.»
پيروى از گمانها، عامل گمراهى اكثريّت مردم:
«وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ؛
و اگر از بيشتر كسانى كه در روى
زمین هستند اطاعت كنى، تو را از راه خدا گمراه مى‌كنند؛ زيرا آنها تنها از گمان پيروى مى‌نمايند، و تخمين و حدس واهى مى زنند.»
تبعيّت از
هوای نفس مردم، عامل گمراهى:
«قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لا أَتَّبِعُ أَهْواءَكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِينَ؛
بگو: من از پرستش كسانى كه غير از خدا مى‌خوانيد، نهى شده‌ام. بگو: من از هوا و هوسهاى شما، پيروى نمى‌كنم؛ اگر چنين كنم، گمراه شده‌ام؛ و از هدايت‌يافتگان نخواهم بود.»
عوامل ضلالت (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۱۱۲، برگرفته از مقاله «عوامل ضلالت».
