ضعیف العقل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضعیف العقل به فرد کند ذهن و کم هوش، همچون
ابله،
خرفت و
احمق اطلاق میشود.
از احکام آن در بابهای
صلات،
جهاد،
حجر و
نکاح سخن گفتهاند.
تفاوت چنین فردی (فرد کند ذهن و کم هوش، همچون
ابله،
خرفت و
احمق) با
دیوانه آن است که ضعف عقل؛ یعنی عقبماندگی ذهنی ناظر به اختلال در رشد طبیعی قوای ادراکی است؛ برخلاف
جنون که نوعی بیماری روانی ناشی از اختلال در فعالیت طبیعی قوای ادراکی میباشد؛ بی آنکه در رشد قوای طبیعی توقفی روی داده باشد.
در
تکبیر چهارم
نماز میّت برای
میّت ضعیف العقلی که
حق را از
باطل تشخیص نمیداد و بدون توجه و التفات، اعتقادات
اهل باطل را باز میگفت، اینگونه
دعا میشود: «اللهُّمَ اغفِر لِلَذِینَ تابُوا و اتَّبَعُوا سَبیلَکَ وَ قِهِمْ عَذابَ الجَحیمِ؛
خدایا! کسانی را که
توبه کردند و راه تو را پیمودند بیامرز و آنان را از
عذاب دوزخ بازدار».
انسان کم خردی که در
داد و ستد قدرت مصلحتاندیشی ندارد و به راحتی
فریب میخورد، از تصرف در اموالش ممنوع است.
چنانچه
پدر یا
جدّ پدری ضعیف العقل باشد، ولایتش ساقط میشود.
از
دیوانه و نیز ضعیف العقل همچون ابله،
جزیه گرفته نمیشود؛
چنانکه در
جنگ با
کفّار، افراد ضعیف العقل در صورت نجنگیدن با
مسلمانان، کشته نمیشوند.
فرهنگ فقه فارسی، برگرفته از مقاله ضعیف العقل، ج۵، ص۱۴۹.