• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضعضع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




ضَعْضَع و ضَعْضَعَه (به فتح ضاد و سکون عین) از واژگان نهج البلاغه به این معنا است که بنائی را منهدم کرده تا به زمین برسانی. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: تَضَعْضَع (به فتح ضاد و سکون عین) به معنای خضوع، ذلت، فقر، ضعف، سبکی بدن. حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام موعظه و قتل عثمان از این واژه استفاده نموده است.



ضَعْضَع و ضَعْضَعَهُ به معنای آن است که بنائی را منهدم کرده تا به زمین برسانی.
''تَضَعْضَعَ''' به معنای خضوع، ذلت، فقر، ضعف، سبکی بدن آمده است.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده است:«فَهَلْ بَلَغَكُمْ أَنَّ الدُّنْيَا... وَضَعْضَعَتْهُمْ بِالنَّوَائِبِ» «آیا شنیده‌اید که دنیا آنها را با حوادث بد، ذلیل کرده است بعد از بیعت شدن به خلافت که از وی خواسته شده قاتلان عثمان را پیدا کرده‌ و عقوبت کند.» (شرح‌های خطبه: )
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در مورد قتل عثمان فرموده است:«وَانْظُرُوا مَاذَا يَأْتِيكُمْ بِهِ أَمْرِي، وَلاَ تَفْعَلُوا فَعْلَةً تُضَعْضِعُ قُوَّةً» «بنگرید چه امری به شما می‌کنم، کاری نکنید که قوه‌ای را به ضعف کشاند.» (شرح‌های خطبه: )


این ماده دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۱.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۶۵.    
۳. جوهری، ابونصر، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج۳، ص۱۲۵۰.    
۴. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۱، ص۷۲.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۵۶، خطبه ۱۱۰.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۱۸، خطبه ۱۰۹.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۶، خطبه ۱۱۱.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ج۱، ص۲۴۵.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۵۴.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۴۰.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۳.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۲۷.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷۶، خطبه ۱۶۸.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۹۹، خطبه ۱۶۳.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۳، خطبه ۱۶۸.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۳.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۸۵.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۸۷.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۴۴۷.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۰۳.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۹۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضعضع»، ج۲، ص۶۶۱.    






جعبه ابزار