• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضرس (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




ضَرْس (به فتح ضاد) به معنای به دندان گرفتن و با دندان گزیدن و ضِرْس (به کسر ضاد) به معنای دندان از واژگان نهج البلاغه است که حضرت علی (علیه‌السلام) در بنی‌امیه و جاهل عالم‌نما و ... از این واژه استفاده نموده است.



ضِرْس به معنای دندان آمده است.
ضَرْس به معنای به دندان گرفتن با دندان گزیدن آمده است. جمع آن ضروس و اضراس آمده است.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره جاهل عالم‌نما فرموده است:«لَمْ يَعَضَّ عَلَى العِلْمِ بِضِرْس قَاطِع» «بر علم دندان نگذاشته» دندان برنده اشاره است به این‌که علم و یقین کامل ندارد، از اینجا گفته‌اند: آن سخن را به‌ ضرس قاطع گفت.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره بنى‌اميّه فرموده است:«كالنّاب الضّروس» «شتر بدخلق که با دندان می‌گزد.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۲۰۹ درباره رجعت فرموده است:«لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْيَا عَلَيْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَى وَلَدِهَا.» «حتما دنیا به ما اهل‌بیت بعد از سر کشیش بر می‌گردد مانند برگشتن ناقه گزنده به فرزندش.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام نصیحت فرموده است:«فَقَدْ جَرَّبْتُمُ الاُْمْورَ وَضَرَّسْتُمُوهَا» «کارها را تجربه کردید و به دندان گرفتید.»


این ماده هفت بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۸۰.    
۳. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۷، ص۱۹.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۳، خطبه ۱۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۴۹، خطبه ۱۷.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۹، خطبه ۱۷.    
۷. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۸۳.    
۸. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۱۱، خطبه ۹۱.    
۹. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۸۴، خطبه ۹۱.    
۱۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۸، خطبه ۹۴.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۴۴.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۲۲، حکمت ۱۹۹.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹۹، حکمت ۲۰۹.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۶، حکمت ۲۰۹.    
۱۵. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۲۹.    
۱۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۹۳، خطبه ۱۷۶.    
۱۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۱۴، خطبه ۱۷۱.    
۱۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۴، خطبه ۱۷۶.    
۱۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۳۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضرس»، ج۲، ص۶۶۰.    






جعبه ابزار