ضجع (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضَجْع (به فتح ضاد و سکون جیم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای دراز کشیدن و خوابیدن و
مَضجَع (به فتح میم و جیم) به معنای خوابگاه، قتلگاه و یا
قبر است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
قیامت و
بندگان صالح از این واژه استفاده نموده است.
ضَجْع به معنای دراز کشیدن و خوابیدن آمده است.
مَضجَع به معنای خوابگاه، قتلگاه و یا قبر آمده و جمع آن مضاجع است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره قیامت فرموده است:
«فَكَيْفَ إِذَا كَانَ بَيْنَ طَابَقَيْنِ مِنْ نَار، ضَجِيعَ حَجَر، وَقَرِينَ شَيْطَان؟!» «چطور می‌شود که
انسان میان دو آجر بزرگ از
آتش باشد هم‌خوابه سنگ «وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ» و قرین
شیطان.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره بندگان صالح فرموده است:
«وتَجَافَتْ عَنْ مَضَاجِعِهِمْ جُنُوبُهُمْ» «پهلوهای آنان از خوابگاه‌هایشان کنار گشته است.» یعنی برای
عبادت از رختخواب برخاسته‌اند.
این ماده هشت بار در «
نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«قَائِدَةً لَهُ إِلى ضَنْكَ الْمَضْجَعِ وَوَحْشَةِ الْمَرْجِعِ، ومُعَايَنَةِ الْـمَحَلِّ وَثَوَابِ الْعَمَلِ» (و به سوى گورى تنگ و جايگاهى وحشتناک كه از آن‌جا محلّ خويش را در
بهشت و
دوزخ مى‌بيند، و پاداش اعمال خود را مشاهده مى‌كند، مى‌كشاند!)
«وَفِي ضِيقِ الْمَضْجَعِ وَحِيداً» (و در تنگناى قبر تنها مى‌ماند)
«ضِيقُ الْمَضْجَعِ، وَتَوَارَثْنَا الْوَحْشَةَ» (تنگى قبر ما را سخت در فشار قرار داده؛
وحشت و
ترس را از يكديگر به
ارث مى‌بريم.)
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضجع»، ج۲، ص۶۵۸.
