ضَبْح (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضَبْح (به فتح ضاد و سکون باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای صدا است.
ضبح را در
قرآن به معنای صدای نفس اسبان گفته‌اند.
ضَبْح به معنی صدا است.
ابن اثیر در
النهایه از حدیث
ابن مسعود نقل می‌کند:
«لَا یَخْرُجَنَّ اَحَدُکُمْ بِلَیْلٍ اِلَی ضَبْحِهِ فَلَعَلَّهُ یُصِیبُهُ مَکْرُوهٌ.» یعنی: «کسی از شما با شنیدن صدایی شب از منزل بیرون نشود شاید مکروهی به وی رسد.»
و از
ابن زبیر نقل کرده:
«قَاتَلَ اللَّهُ فُلَاناً ضَبَحَ ضَبْحَةَ الثَّعْلَبِ وَ قَبَعَ قَبْعَةَ الْقُنْفُذِ.» یعنی:
خدا او را بکشد مانند روباه، صدا کرد و هم‌چون خارپشت در پوست خود فرو رفت.
هم‌چنین شعر
ابی‌طالب (علیه‌السّلام) را نقل کرده:
«فَاِنِّی وَ الضَّوَابِحِ کُلَّ یَوْمٍ» و می‌گوید: آن حضرت در این شعر قسم یاد کرده به آنان‌که در قرائت صدای خویش را بلند می‌کنند.
ضُباح صدای
روباه است.
به موردی از
ضَبْح که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ الْعادِیاتِ ضَبْحاً • فَالْمُورِیاتِ قَدْحاً) (
سوگند به اسبان دونده مجاهدان در حالى‌كه نفس‌زنان به پيش مى‌تاختند.)
ضبح را در آیه: صدای نفس اسبان (حمحمه اسبان در حین تاختن) گفته‌اند.
شیخ طبرسی حمحمه معنی کرده است معنى آيات انشاء اللّه در «عدو» خواهد آمد.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ضبح»، ج۴، ص۱۷۱.
