• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صَمْت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صَمْت (به فتح صاد) از واژگان نهج البلاغه به معنای سکوت و به قولى سکوت طولانی است.
صُموت (به ضم صاد) جمع صامِت (به فتح صاد و کسر میم) است.
از اين ماده هجده مورد در «نهج البلاغه» آمده است.



صَمْت (مثل عقل) به معنای سکوت، به قولی سکوت طولانی آمده است.
صُموت جمع صامِت است.



برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الصَّمْتِ - حکمت ۱۷۲ (اهمیت حکمت)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۱۷۲ فرموده:
«لا خَيْرَ فی الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ كَما أَنَّهُ لا خَيْرَ فی الْقوْلِ بِالْجَهْلِ.»
«فایده‌ای نیست در سکوت از گفتن حکمت چنان‌که فایده‌ای نیست در سخن گفتن از روی جهل


۲.۲ - صَوامِتَ - خطبه ۹۰ (خلقت آسمان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده:
«صَوامِتَ أَبْوابِها.»
(سپس آسمان‌ها را از هم جدا نمود (و با نيروى گريز از مركز) بين آن‌ها فاصله انداخت.)
منظور از صَوامِت محل‌هاى بسته و باز نشده آسمان است كه در استعاره عجيب سكوت را در محل «بسته و مسدود» به كار برده است.


۲.۳ - الصُّموتُ - خطبه ۲۲۰ (قبرها)

آن حضرت فرموده:
«الرُّبوعُ الصُّموتُ
یعنی «مکان‌های ساکت.»
منظور «قبرها» است.


۲.۴ - صُموتاً - خطبه ۸۲ (معاد)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره معاد فرموده:
«أَخْرَجَهُمْ مِنْ ضَرائِح الْقُبورِ وَ أَوْكارِ الطُّيورِ وَ أَوْجِرَةِ السِّباعِ... مُهْطِعينَ إِلَى مَعادِهِ رَعيلاً صُموتاً قياماً صُفوفاً.»
«خداوند آن‌ها را از لحدهای قبور و لانه‌های طیور و سوراخ‌های درندگان خارج می‌کند در حالی‌که شتابان به معاد آیند و گروهی هستند ساکت و ایستاده و صف کشان.»



از این ماده هجده مورد در « نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۶.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۰۸.    
۳. جوهری، ابونصر، الصحاح‌ تاج اللغه و صحاح العربیه، ج۱، ص۲۵۶.    
۴. ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج۳، ص۳۰۸.    
۵. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۷، ص۱۰۶.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱۷، حکمت ۱۷۲.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۹۴-۱۹۵، حکمت ۱۸۲.    
۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۲، حکمت ۱۸۲.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۵۳، حکمت ۴۷۱.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۴.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۵.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۶۸۲-۶۸۴.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۵۷.    
۱۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۹.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۷، خطبه ۹۰.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج، ص۱۶۶، خطبه ۸۹.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص، خطبه ۹۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۳، خطبه ۹۱.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲۹.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۳۲-۷۳۳.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۸۴.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۵۱-۳۵۲.    
۲۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۴۱۹.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۴۰، خطبه ۲۲۰.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۳۴، خطبه ۲۱۶.    
۲۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۴۰، خطبه ۲۲۱.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۳۳، خطبه ۲۲۱.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۰۹.    
۲۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۱۸.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۳۲۷-۳۲۸.    
۳۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۲۳۰.    
۳۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۱۵۱.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۴۶-۱۴۷، خطبه ۸۲.    
۳۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۳۱-۱۳۲، خطبه ۸۱.    
۳۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص، خطبه ۸۳.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۱، خطبه ۸۳.    
۳۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۱۳.    
۳۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۱۶-۵۱۹.    
۳۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۳۶۱-۳۶۳.    
۴۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۶۱-۳۶۲.    
۴۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۴۹.    
۴۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱۷، حکمت ۱۷۲.    
۴۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۷، خطبه ۹۰.    
۴۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۴۰، خطبه ۲۲۰.    
۴۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۴۶، خطبه ۸۲.    
۴۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۲۵، حکمت ۲۱۴.    
۴۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۸۳، خطبه ۱۹۳.    
۴۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۴، خطبه ۹۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صمت»، ج۲، ص۶۴۶.    






جعبه ابزار