• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صَمْت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: صَمْت (مفردات‌قرآن)، صمت.


صَمْت (به فتح صاد) از واژگان نهج البلاغه به معنای سکوت یا سکوت طولانی است. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خلقت آسمان‌ها و حکمت و ... از این واژه استفاده نموده است.



صَمْت به معنای سکوت، به قولی سکوت طولانی آمده است.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۱۸۲ درباره اهمیت حکمت فرموده است:«لاَ خَيْرَ فِي الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ، كَمَا أَنَّهُ لاَ خَيْرَ فِي الْقوْلِ بِالْجَهْلِ» «فایده‌ای نیست در سکوت از گفتن حکمت چنان‌که فایده‌ای نیست در سخن گفتن از روی جهل
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خلقت آسمان فرموده است: در «صَوَامِتَ أَبْوَابِهَا» (سپس آسمان‌ها را از هم جدا نمود (و با نيروى گريز از مركز) بين آنها فاصله انداخت.) منظور از صوامت محل‌های بسته و باز نشده آسمان است که با استعاره سکوت را در محل «بسته و مسدود» به‌کار برده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره قبرها فرموده است: «الرُّبُوعُ الصُّمُوتُ» «مکان‌های ساکت» منظور «قبر» است صموت جمع صامت است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره معاد فرموده است: «أَخْرَجَهُمْ مِنْ ضَرَائِح الْقُبُورِ، وَأَوْكَارِ الطُّيُورِ، وَأَوْجِرَةِ السِّبَاعِ... مُهْطِعِينَ إِلَى مَعَادِهِ، رَعِيلاً صُمُوتاً، قِيَاماً صُفُوفاً» «خداوند آنها را از لحدهای قبور و لانه‌های طیور، و سوراخ‌های درندگان خارج می‌کند در حالی‌که شتابان به معاد آیند و گروهی هستند ساکت ایستاده و صف کشان.»


این ماده هیجده در « نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«بِكَثْرَةِ الصَّمْتِ تَكُونُ الْهَيْبَةُ» (كثرت سكوت موجب ابهت و بزرگى است.)
«إِنْ صَمَتَ لَمْ يَغُمَّهُ صَمْتُهُ، وَإِنْ ضَحِكَ لَمْ يَعْلُ صَوْتُهُ» (اگر سكوت كند سكوتش وى را مغموم نمى‌سازد و اگر بخندد صدايش به قهقهه بلند نمى‌شود.)
«إِنْ كَانَ خَلْقاً صَامِتاً، فَحُجَّتُهُ بِالتَّدْبِيرِ نَاطِقَةٌ» (آنچه آفريده حجّت و دليلى بر وجود او هستند، هرچند به ظاهر مخلوقى خاموشند.)


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۴۶.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۰۸.    
۳. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۷، ص۱۰۶.    
۴. جوهری، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیه، ج۱، ص۲۵۶.    
۵. ابن فارس، معجم مقائیس اللغة، ج۳، ص۳۰۸.    
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۱۷، حکمت ۱۷۲.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۹۴، حکمت ۱۸۲.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۲، حکمت ۱۸۲.    
۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۹.    
۱۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۸۷، خطبه ۹۰.    
۱۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج، ص۱۶۶، خطبه ۸۹.    
۱۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، خطبه ۹۱.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۱۹.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۳، خطبه ۹۱.    
۱۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۴۰، خطبه ۲۲۰.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲۳۴، خطبه ۲۱۶.    
۱۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۴۰، خطبه ۲۲۱.    
۱۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۱۵۱.    
۱۹. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، خطبه ۸۲.    
۲۰. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۳۱، خطبه ۸۱.    
۲۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، خطبه ۸۳.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۲۴۹.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۲۵، حکمت ۲۱۴.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۰۲، حکمت ۲۲۴.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۸، حکمت ۲۲۴.    
۲۶. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۴۸.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۷، حکمت ۲۲۴.    
۲۸. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۸۳، خطبه ۱۹۳.    
۲۹. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۸۹، خطبه ۱۹۱.    
۳۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۶، خطبه ۱۹۳.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۴۹.    
۳۲. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۷۵، خطبه ۱۹۳.    
۳۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۸۴، خطبه ۹۰.    
۳۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۶۲، خطبه ۸۹.    
۳۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۶، خطبه ۹۱.    
۳۶. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۱۰.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۱، خطبه ۹۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صمت»، ج۲، ص۶۴۶.    






جعبه ابزار