• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صَرَخ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صَرَخ (به فتح صاد و راء) صُراخ (به ضم صاد) و صَریخ (به فتح صاد) از واژگان قرآن کریم به معنای صیحه شدید، یاری طلبیدن و یاری کردن است.
صَریخ‌ به معنی فریادرس نیز آمده است.
مشتقات صَرَخ که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
مُصرِخ (به ضم میم، سکون صاد و کسر راء) به معنای صریخ و فریادرس؛
صَرِیخَ‌ (به فتح صاد و کسر راء) به معنای فریادرس؛
اِصْطِراخ (به کسر الف، سکون صاد و کسر طاء) به معنای استغاثه و ناله؛
اِسْتِصْراخ (به کسر الف، سکون سین، کسر تاء و سکون صاد) به معنای یاری خواستن، است.


صَرَخ، صُراخ و صَریخ به معنی صیحه شدید، (فریاد) و یاری طلبیدن و یاری کردن است.
صریخ‌ به معنی فریادرس و کمک نیز آمده است‌.
مُصرِخ به معنی صریخ و فریادرس است‌.
اِسْتِصْراخ به معنای یاری خواستن است‌.
اِصْطِراخ در اصل با تاء منقوط است که به طاء قلب شده و آن به معنی استغاثه و ناله است.


به مواردی از صَرَخ که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - صَرِیخَ‌ (آیه ۴۳ سوره یس)

(وَ اِنْ نَشَاْ نُغْرِقْهُمْ فَلا صَرِیخَ‌ لَهُمْ وَ لا هُمْ یُنْقَذُونَ)
«و اگر می‌خواستیم غرقشان می‌کردیم فریادرسی نداشتند و نجات نمی‌یافتند.»


۲.۲ - بِمُصْرِخِکُمْ‌ (آیه ۲۲ سوره ابراهیم)

(فَلا تَلُومُونِی وَ لُومُوا اَنْفُسَکُمْ ما اَنَا بِمُصْرِخِکُمْ‌ وَ ما اَنْتُمْ‌ بِمُصْرِخِیَ‌)
«مرا ملامت نکنید. خودتان را ملامت کنید. من فریادرس شما نیستم، شما فریادرس من نیستید.»
قول شیطان است که به پیروان خود روز آخرت چنین خواهد گفت.


۲.۳ - یَصْطَرِخُونَ‌ (آیه ۳۷ سوره فاطر)

(وَ هُمْ‌ یَصْطَرِخُونَ‌ فِیها رَبَّنا اَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً)
«اهل آتش در آن فریاد می‌کشند و ناله می‌کنند که خدایا ما را خارج کن تا کار صالح انجام دهیم.»


۲.۴ - یَسْتَصْرِخُهُ‌ (آیه ۱۸ سوره قصص)

(فَاِذَا الَّذِی اسْتَنْصَرَهُ بِالْاَمْسِ‌ یَسْتَصْرِخُهُ‌)
(ناگهان ديد همان كسى كه ديروز از او يارى طلبيده بود فرياد مى‌زند و از او كمک مى‌خواهد.)



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۲۰.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۴۳۷.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۱۹۳.    
۴. یس/سوره۳۶، آیه۴۳.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ۱۳۶.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۹۲.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۴۱۲.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۲۷۸.    
۹. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۲.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۶۷.    
۱۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۴۸.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۲۳.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۴۷۸.    
۱۴. فاطر/سوره۳۵، آیه۳۷.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۶۸.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۴۸.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۳۴۷.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان،    
۱۹. قصص/سوره۲۸، آیه۱۸.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۸۷.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۲۶.    
۲۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۰.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۱۷۵.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۸۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «صرخ»، ج۴، ص۱۲۰.    






جعبه ابزار