صَدَق (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَدَق:
(وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ) صَدَق: از مادّه
«صدق» به معنى «راست گفتن» است.
به موردی از کاربرد
صَدَق در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَمَّا رَأَى الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُوا هَذَا مَا وَ عَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ مَا زَادَهُمْ إِلَّا إِيمَانًا وَ تَسْلِيمًا) (امّا
مؤمنان وقتى لشكر احزاب را ديدند گفتند: «اين همان چيزى است كه
خدا و پيامبرش به ما وعده داده و خدا و پيامبرش راست گفته‌اند.» و اين موضوع جز بر
ایمان و تسليم آنان نيفزود.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه وصف حال
مؤمنین است كه وقتى لشكرها را مى‌بينند كه پيرامون
مدینه اتراق كرده‌اند، مى‌گويند اين همان وعده‌اى است كه خدا و رسولش به ما داده و خدا و رسولش راست مى‌گويند، و اين عكس العمل آنان براى اين است كه در ايمان خود بينا و رشد يافته‌اند و خدا و رسولش را تصديق دارند. به خلاف آن عكس العملى كه
منافقین و بيماردلان از خود نشان دادند، آن‌ها وقتى لشكرها ديدند به شک افتاده و سخنان زشتى گفتند، از همين جا معلوم مى‌شود كه مراد از مؤمنين آن افرادى هستند كه با خلوص به خدا و رسول ايمان آوردند.
آيه مورد بحث در بيان حال
مؤمنان راستين در
جنگ احزاب است، مى‌فرمايد:
«هنگامى كه مؤمنان، لشكريان احزاب را ديدند، نه تنها تزلزلى به دل راه ندادند، بلكه گفتند اين همان است كه
خدا و رسولش به ما وعده فرموده و طلايه آن آشكار گشته و خدا و رسولش راست گفته‌اند...»
اين كدام وعده بود كه خدا و
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) وعده داده بودند؟ بعضى گفته‌اند اين اشاره به سخنى است كه قبلا پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) گفته بود كه بزودى قبايل عرب و دشمنان مختلف شما دست به دست هم مى‌دهند و به سراغ شما مى‌آيند، امّا بدانيد سرانجام پيروزى با شماست.
ديگر اين كه خداوند در
سوره بقره آيه ۲۱۴ به
مسلمانان فرموده بود كه
«آيا گمان مى‌كنيد به سادگى وارد
بهشت خواهيد شد بى‌آنكه حوادثى همچون حوادث گذشتگان براى شما رخ دهد؟ همان‌ها كه گرفتار ناراحتی‌هاى شديد شدند و آن‌چنان عرصه به آنان تنگ شد كه گفتند: يارى خدا كجاست؟»
خلاصه اين كه به آن‌ها گفته شده بود كه شما در بوته‌هاى آزمايش سختى آزموده خواهيد شد و آن‌ها با مشاهده احزاب متوجه صدق گفتار خدا و پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) شدند و بر ايمانشان افزود.
البته اين دو تفسير با هم منافاتى ندارد، مخصوصا با توجه به اين كه يكى در اصل وعده خدا و ديگرى وعده پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است و اين دو در آيه مورد بحث با هم آمده، جمع ميان اين دو كاملا مناسب به نظر مى‌رسد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «صَدَق»، ج۲، ص۵۸۵.
