صَبی (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَبی (به فتح صاد) و
صَبو (به فتح صاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای کودک، كودكى كه به
احتلام نرسيده و طفلی كه از شير باز گرفته نشده است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به کار رفته است، مانند:
• صِبْيان (به کسر صاد و سکون باء) جمع صَبی است؛
• صِبْيَة (به کسر صاد و سکون باء و فتح یاء) نیز جمع صَبی است.
از اين ماده چهار مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
صَبی و
صَبو به معنای کودک آمده است.
راغب گوید:
صَبی به معنای کودکی است که به احتلام نرسیده باشد.
در اقرب الموارد گوید: یعنی طفلی که از شیر باز گرفته نشده است.
صِبْيان جمع
صَبی است.
صِبْيَة نیز جمع
صَبی است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
معاویه به
امام (صلوات‌الله‌علیه) می‌گفت:
شام را و قاتلان
عثمان را به من بده تا با تو
بیعت كنم؛ آن حضرت در جواب به وى نوشت: «درباره قاتلان عثمان زياد حرف زدى، اول به بيعت من داخل شو، آنگاه از قاتلان او پيش من شكايت كن تا با
کتاب خدا ميان شما
حکم كنم.» سپس فرمود:
«وَ أَمّا تِلْکَ الَّتی تُريدُ فإِنَّها خُدْعَةُ الصَّبیِّ عَنِ اللَّبَنِ فی أَوَّلِ الْفِصالِ وَ السَّلامُ لاَِهْلِهِ.» «و اما آنچه (حكومت شام) مى‌خواهى مانند حيله‌اى است كه در وقت باز كردن بچه از شير به او
حیله مى‌كنند و او را مى‌فريبند (تو نمى‌توانى مرا بفريبى).»
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۹۶ که ظاهراَ مربوط به زمان
بنی‌امیه و
بنی‌عباس است؛ فرموده:
«إِمارَةِ الصِّبْيانِ.» «شوراى زنان.»
آن حضرت در
نامه ۲۸ فرموده است:
«صِبْيَةُ النّارِ.» يعنى «اطفال
آتش.»
این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صبی»، ج۲، ص۶۲۸.
