صال (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صال یا
صَول (به فتح صاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای حمله کردن، جهیدن، استطاله و غلبه آمده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
فتنه بعد از خود و غصب خلافت به دست
ابی‌بکر از این واژه استفاده نموده است.
صال یا
صَول به معنای حمله کردن، جهیدن،
استطاله
و غلبه آمده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره فتنه بعد از خود فرموده است:
«وَصَالَ الدَّهْرُ صِيَالَ السَّبُعِ الْعَقُورِ، وَهَدَرَ فَنِيقُ الْبَاطِلِ بَعْدَ كُظُوم» «روزگار مانند سگ‌ها حمله کرد و
شتر باطل بعد از سکوت به فریاد آمد.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره غصب خلافت به دست ابی بکر فرموده است:
«أَمَا وَالله لَقَدْ تَقَمَّصَها فُلانٌ، وَإِنَّهُ لَيَعْلَمُ أَنَّ مَحَلِّيَ مِنهَا مَحَلُّ القُطْبِ مِنَ الرَّحَا...وَطَفِقْتُ أَرْتَئِي بَيْنَ أَنْ أَصُولَ بِيَد جَذَّاءَ، أَوْ أَصْبِرَ عَلَى طَخْيَة عَمْيَاءَ» «ابو‌بکر لباس خلافت را به تن کرد، با آن‌که شایستگی مرا می‌دانست... فکر می‌کردم که آیا با دستی قطع شده و بی‌کمک حمله کنم و یا بر ظلمت ظلمانی
صبر نماید.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره
جهاد اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده است:
«وَلَقَدْ كَانَ الرَّجُلُ مِنَّا وَالاْخَرُ مِنْ عَدُوِّنا يَتَصَاوَلاَنِ تَصَاوُلَ الْفَحْلَيْنِ، يَتَخَالَسَانِ أَنْفُسَهُمَ، أيُّهُمَا يَسْقِي صَاحِبَهُ كَأْسَ المَنُونِ» «در میدان جنگ مردی از ما و مردی از دشمنان مانند دو شتر نر به همدیگر حمله می‌کردند هر یک اختلاس روح دیگری را می‌طلبید که کدام به رفیقش شربت
مرگ را بخوراند.»
این ماده سیزده بار در «
نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«احْذَرُوا صَوْلَةَ الْكَرِيمِ إذَا جَاعَ، واللَّئِيمِ إِذَا شَبِعَ.» (بپرهيزيد از حمله بزرگوار، به هنگام نياز و گرسنگى، و از حمله انسان پست به هنگام سيرى.)
«وَحَذِّرْهُ صَوْلَةَ الدَّهْرِ وَفُحْشَ تَقَلُّبِ اللَّيَالِي وَالاَْيَّامِ» (و از حملات روزگار و زشتی‌هاى گردش شب و روز بر حذرش‌دار!)
«وَالدَّامِغِ صَوْلاَتِ الاَْضَالِيلِ، كَمَا حُمِّلَ فَاضْطَلَعَ» (و صولت گمراهی‌ها را در هم شكست، همان‌طور كه با تمام قدرت، سنگينى بار رسالت را تحمّل كرد.)
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صول»، ج۲، ص۶۵۳.
