صلّوا و سلّموا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صلّوا و سلّموا:
(صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا) صلّوا و سلّموا:
«صلّوا» امر به طلب
رحمت و درود فرستادن به پيامبر است.
امّا
«سلّموا» يا به معناى
تسلیم در برابر فرمان‌هاى
پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است.
به موردی از کاربرد
صلّوا و سلّموا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِنَّ اللَّهَ وَ مَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيمًا) (
خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود مى‌فرستند؛ اى كسانى كه
ایمان آورده‌ايد، بر او درود فرستيد و در برابر اوامر او كاملًا تسليم باشيد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: قبلا گفتيم كه كلمه
صلاة در اصل به معناى انعطاف بوده و صلات خدا بر پيغمبر به معناى انعطاف او به وى است، به وسيله رحمتش، البته انعطافى مطلق، چون در آيه شريفه
صلات را مقيد به قيدى نكرده و همچنين صلات
ملائکه او بر آن جناب، انعطاف ايشان است بر وى، به اينكه او را تزكيه نموده و برايش
استغفار كنند و صلات
مؤمنین بر او انعطاف ايشان است به وسيله درخواست رحمت براى او.
در اينكه قبل از امر به مؤمنين كه بر او
صلوات بفرستيد، نخست صلات خود و ملائكه خود را ذكر كرده، دلالتى هست بر اينكه صلوات مؤمنين بر آن جناب به پيروى خداى
سبحان و متابعت ملائكه اوست و اين خود نهى آينده را تاكيد مى‌كند. از طريق
شیعه و
سنی هم روايت بسيار زياد رسيده، در اينكه طريق صلوات فرستادن مؤمنين بر آن جناب، اين است كه از خدا بخواهند بر او و آل او صلوات بفرستد.
«...اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد بر او درود فرستيد و
سلام گوييد و تسليم فرمانش باشيد»
(صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً) در اين‌باره مفسران بحث‌هاى مختلفى دارند، آن‌چه مناسب‌تر با ريشه لغوى اين دو كلمه و ظاهر آيه به نظر مى‌رسد اين است كه: «
صلّوا» امر به طلب رحمت و درود فرستادن به پيامبر است، امّا «سلّموا» يا به معنى تسليم در برابر فرمان‌هاى پيامبر گرامى اسلام است، چنان كه در آيه ۶۵
سوره نساء آمده:
(...ثُمَّ لاٰ يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمّٰا قَضَيْتَ وَ يُسَلِّمُوا تَسْلِيماً) «
مؤمنان كسانى هستند كه به داورى تو تن دهند و حتى در دل از قضاوتت كمترين ناراحتى نداشته باشند و تسليم مطلق شوند»
چنان كه در روايتى از
امام صادق (علیه‌السلام) مى‌خوانيم:
«
ابو بصیر» از محضرش سؤال كرد منظور از «صلات» بر پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) را فهميدم، اما معنى تسليم بر او چيست؟ امام فرمود:
«هو التّسليم له فى الامور.» «منظور تسليم بودن در برابر هر كار است» و يا به معنى «سلام فرستادن بر پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به عنوان:
«السّلام عليک يا رسول اللّه»» است كه محتوايش تقاضاى سلامت پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) از پيشگاه خداست.
«
ابو حمزه ثمالی» از يكى از ياران پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به نام «كعب» چنين نقل مى‌كند:
«هنگامى كه اين آيه (احزاب۵۶/.)
نازل شد عرض كرديم سلام بر تو را مى‌دانيم، ولى صلات بر تو چگونه است؟ فرمود:
«اللّهمّ صلّ على محمّد و آل محمّد كما صلّيت على ابراهيم انّك حميد مجيد و بارك على محمّد و آل محمّد كما باركت على ابراهيم و آل ابراهيم انّك حميد مجيد» از اين حديث، هم چگونگى صلات و درود بر پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) روشن مى‌شود و هم معنى سلام مشخص می‌شود.
گرچه اين دو معنى براى سلام كاملا متفاوت به نظر مى‌رسد، ولى با دقت مى‌توان آن‌ها را به نقطه واحدى معطوف كرد و آن تسليم قولى و عملى در برابر پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است، زيرا كسى كه به او سلام مى‌فرستد و تقاضاى
سلامت او را از خدا مى‌كند نسبت به او عشق مى‌ورزد و او را به عنوان پيامبرى واجب‌الاطاعه مى‌شناسد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «صلّوا و سلّموا»، ج۲، ص۶۲۵.
