صلاة الجمعة (شهید ثانی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صلاة الجمعة از رسائل
زین الدین بن علی عاملی معروف به
شهید ثانی است.
در این کتاب مسئله
وجوب نماز جمعه در
زمان غیبت امام معصوم -علیه السلام- بررسی شده است و مؤلف در نهایت قول به
وجوب عینی آن را به طور مطلق می‌پذیرد.
وی در ابتدا اتفاق علماء
اسلام فی الجملة در تمام زمانها و مکانها را بر
وجوب نماز جمعه ذکر می‌کند و اینکه
اصحاب امامیه در زمان حضور امام و
نائب خاص وی، اتفاق بر
وجوب عینی آن دارند اما در زمان غیبت یا افرادی که
اذن عام داشته باشند در بین آنان در بعضی از شرایط اختلاف وجود دارد.
این کتاب به سبک
فقه استدلالی نوشته شده است و در آثار فقهای بعد از وی به آن استناد شده است.
در
الذریعة صفحه ۶۲ از جلد ۱۵ تا صفحه ۷۹ حدود یکصد کتاب در موضوع نماز جمعة ذکر شده است.
شیخ محمد حر عاملی (م ۱۱۰۴ ق) در رسالة فی صلاة الجمعة نظریات وی را تایید و نظریات مخالفین را رد نموده است و شیخ
جمال الدین محمد بن حسین خوانساری در ابتدای کتابش اجماعهایی بر عدم
وجوب عینی تا زمان
شهید ثانی نوشته است
مؤلف علاوه بر این کتاب، کتاب دیگری بنام (الحث علی صلاة الجمعة) تالیف نموده است که در
الذریعة و
اعیان الشیعه به آن اشاره شده است و در هر دوی آنها تصریح شده که این دو کتاب با هم فرق دارند ولی در الذریعة آمده است :طبعت مع رسالته فی وجوب الجمعة.
شهید ثانی در خطبه کتاب درباره شرایط زمانی و علت تالیف کتاب برای رفع تهاجم به
اسلام می‌نویسد:
فهذه جملة تشتمل علی بیان حکم صلاة الجمعة فی هذه الزمان الذی قد منی فیه بالبلیة اهل الایمان و خذلهم ببغیة و حسده الشیطان حتی هدموا اعظم قواعد الدین بالشبهة لا بالبرهان و‌ها انا محقق لموضع الخلاف فیها و مرشد الی ما هو الحق من وجوبها یومئذ بالدلیل الواضح و البرهان.
در الذریعة
به نسخه‌ای اشاره شده که تاریخ پایان یافتن کتاب در آن ۹۷۲ ذکر شده است و بنابر این عده‌ای این کتاب را از تالیفات شهید ثانی ندانسته‌اند که در
کشف الحجب اینگونه ذکر شده است ولی صاحب الذریعة به نسخه‌ای به خط مؤلف در کتابخانه خوانساری اشاره نموده که به طور قطع مربوط به شهید ثانی می‌باشد و بنابراین وی این اشتباه را نتیجه اشتباه ناسخ دانسته است که کلمه سبعین را به جای ستین نوشته است و همینطور به نسخۀ تصحیح شده دیگری اشاره می‌کند که تاریخ پایان کتاب را ۹۶۲ ق، یعنی چهار سال قبل از وفات وی ذکر نموده است.
در
الذریعة به نسخه‌ای به خط
شهید ثانی در
کتابخانه خوانساری و نسخه تصحیح شده دیگری اشاره شده است همینطور در الذریعة
به نسخه
کتابخانه میرزای شیرازی بزرگ در
سامراء ، مربوط به
سال ۱۰۱۰ اشاره شده است.
در
مقدمه‌ای بر فقه شیعه ص۱۹۵ و ۱۹۶ به نسخه‌های منتخب متعدد خطی اشاره شده و این کتاب در ضمن مجموعة الافادات در سال ۱۳۱۳ ق چاپ شده است.
تاکید و
تشویق شهید ثانی بر
نماز جمعه این کتاب پر از عبارتهایی است که مؤلف در مورد تاکید در حضور
نماز جمعه مطالبی را ذکر نموده است به عنوان نمونه در ص۵۱ می‌نویسد، فالحث علی فعلها و الامر به بضروب التاکید فی الکتاب و السنة لا یوجد بمثله در صفحه ۵۵ می‌نویسد: فهذه الاخبار الصحیحة الواضحة الدلالة لا یشوبها شک و لا یحوم حولها شبهة من طرق اهل البیت علیهم‌السّلام فی الامر بصلوة الجمعة و الحث علیها و ایجابها علی کل مسلم عدا ما اسئتنا؟؟ و التوعد علی ترکها بالطبع علی القلب الذی هو علامة الکفر و العیاذ بالله تعالی کما نبه علیه تعالی فی کتابه العزیز.
در این کتاب مباحث اصولی دقیقی مثل
اجماع در صفحه ۶۹ و مباحث
علم رجال مطرح شده است به عنوان نمونه در مورد جرح و مذمت کشی در کتاب رجالش می‌نویسد:
یشتمل کتابه علی اغالیط من جرح لغیر مجروح بروایات ضعیفة و مدح لغیره کذلک کما نبه علیه جماعة من علماء هذا الفن و الغرض من وضعه لیس هو معرفة التوثیق و ضده کعادة غیره من الکتب بل غرضه ذکر الرجل (صفحه ۶۷)
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
