• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صفوان بن ادریس مرسی‌تجیبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تُجیبی، صفوان بن ادریس مُرسی، ادیب و شاعر و کاتب قرن ششم است.



تُجیبی، صفوان بن ادریس مُرسی، ادیب و شاعر و کاتب قرن ششم است.
در مرسیه، از شهرهای اندلس، متولد شد. در تاریخ تولد او بین سالهای ۵۶۰ و ۵۶۱ اختلاف هست.
[۱] یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱۲، ص۱۰ـ۱۱، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/ ۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.
[۲] کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۱۳۰، نقله الی العربیة رمضان عبدالتواب، قاهره ۱۹۷۵.
[۳] عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰، بیروت ۱۹۸۵.

ابن خطیب
[۴] ابن خطیب، الاحاطة فی اخبار غرناطة، ج۳، ص۳۴۹، چاپ محمد عبداللّه عنان، قاهره ۱۳۹۳ـ۱۳۹۷/ ۱۹۷۳ـ۱۹۷۷.
کنیه او را ابوبِحر آورده است.
تجیبی نزد افراد بنام اندلس، چون ابن رُشد فیلسوف (متوفی ۵۹۵) و ابن مَضاء (متوفی ۵۹۲)، تحصیل کرد و ابن بشکُوال (متوفی ۵۷۸) به وی اجازه روایت داد.
[۵] یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱۲، ص۱۰، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/ ۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.
[۶] احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۲، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
[۷] کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۱۳۰، نقله الی العربیة رمضان عبدالتواب، قاهره ۱۹۷۵.
[۸] عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰، بیروت ۱۹۸۵.
وی شاگردان بنامی نیز داشته است.
[۹] احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.


۱.۱ - مذهب تجیبی


در منابع به مذهب او اشاره نشده است، ولی از سروده هایش می‌توان به دلبستگی او به پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم و اهل بیت علیهم‌السلام پی برد.

۱.۲ - سال وفات


وی در ۱۶ شوال ۵۹۸ در مرسیه درگذشت.
[۱۰] ابن خطیب، الاحاطة فی اخبار غرناطة، ج۳، ص۳۵۹، چاپ محمد عبداللّه عنان، قاهره ۱۳۹۳ـ۱۳۹۷/ ۱۹۷۳ـ۱۹۷۷.
[۱۱] احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۹ـ۷۰، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
[۱۲] عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰، ج ۵، بیروت ۱۹۸۵.


۱.۳ - ذوق ادبی و مهارت تجیبی در نظم و نثر


ذوق ادبی و مهارت تجیبی در نظم و نثر یکسان بوده است
[۱۳] احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۲، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
و ابن مَرْج الکُحل (متوفی ۶۳۴)، از شاعران اندلس، او را در نامه ای «ادیب الاندلس» خطاب کرده است.
[۱۴] احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ص۵۷، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
اشعار او در قالبهای قطعه، غزل و قصیده است و قصایدی در ستایش پیامبر صلی اللّه علیه وآله و سلم دارد. همچنین مرثیه‌هایی دارد که بیش‌تر در رثای خاندان پیامبر، بویژه امام حسین علیه‌السلام، است. وصف طبیعت، نیز از جمله مضامین شعری اوست.
[۱۵] احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۳ـ۶۵، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
[۱۶] احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۶ـ۶۷، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
[۱۷] عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰ ـ۵۵۱، بیروت ۱۹۸۵.


۱.۴ - آثار تجیبی


آثار تجیبی عبارت است از: زادُالمسافر و غُرّةُ مُحیّا الادب السافر که مجموعه شعری از شاعران اندلس است.
[۱۸] حاجی خلیفه،ج ۱، ستون ۳۷۲، .
[۱۹] حاجی خلیفه،ج ۲، ستون ۹۴۶.

ابن ابّار قُضاعی (متوفی ۶۵۸) تحفة القادم را در معارضه با زادالمسافر که خود تکمله ای بر قللائدالعقیان فتح بن خاقان (متوفی ۵۲۸) است، نگاشت؛ بُداهة المُتَحَفّز و عُجالة المستوفز
[۲۰] حاجی خلیفه،ج ۱، ستون ۲۲۷،.
[۲۱] اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱، ستون ۱۶۸.
معروف به العجالة در دو بخش که نمونه‌هایی از نظم و نثر او را دربر دارد؛ الرِّحلة؛ دیوان شعر وی؛ و کتاب ادباءالاندلس که به علت مرگش، ناتمام ماند.
[۲۲] یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱۲، ص۱۱، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/ ۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.
[۲۳] احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۳، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
[۲۴] زرکلی، ج۳، ص۲۰۵.
[۲۵] عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰، ج ۵، بیروت ۱۹۸۵.



(۱) ابن خطیب، الاحاطة فی اخبار غرناطة، چاپ محمد عبداللّه عنان، قاهره ۱۳۹۳ـ۱۳۹۷/ ۱۹۷۳ـ۱۹۷۷.
(۲) کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، نقله الی العربیة رمضان عبدالتواب، قاهره ۱۹۷۵.
(۳) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون.
(۴) حاجی خلیفه.
(۵) زرکلی.
(۶) عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج ۵، بیروت ۱۹۸۵.
(۷) احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
(۸) یاقوت حموی، معجم الادباء، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/ ۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.

 
۱. ↑ یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱۲، ص۱۰ـ۱۱، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/ ۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.
۲. ↑ کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۱۳۰، نقله الی العربیة رمضان عبدالتواب، قاهره ۱۹۷۵.
۳. ↑ عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰، بیروت ۱۹۸۵.
۴. ↑ ابن خطیب، الاحاطة فی اخبار غرناطة، ج۳، ص۳۴۹، چاپ محمد عبداللّه عنان، قاهره ۱۳۹۳ـ۱۳۹۷/ ۱۹۷۳ـ۱۹۷۷.
۵. ↑ یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱۲، ص۱۰، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/ ۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.
۶. ↑ احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۲، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
۷. ↑ کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۱۳۰، نقله الی العربیة رمضان عبدالتواب، قاهره ۱۹۷۵.
۸. ↑ عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰، بیروت ۱۹۸۵.
۹. ↑ احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
۱۰. ↑ ابن خطیب، الاحاطة فی اخبار غرناطة، ج۳، ص۳۵۹، چاپ محمد عبداللّه عنان، قاهره ۱۳۹۳ـ۱۳۹۷/ ۱۹۷۳ـ۱۹۷۷.
۱۱. ↑ احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۹ـ۷۰، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
۱۲. ↑ عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰، ج ۵، بیروت ۱۹۸۵.
۱۳. ↑ احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۲، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
۱۴. ↑ احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ص۵۷، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
۱۵. ↑ احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۳ـ۶۵، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
۱۶. ↑ احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۶ـ۶۷، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
۱۷. ↑ عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰ ـ۵۵۱، بیروت ۱۹۸۵.
۱۸. ↑ حاجی خلیفه،ج ۱، ستون ۳۷۲، .
۱۹. ↑ حاجی خلیفه،ج ۲، ستون ۹۴۶.
۲۰. ↑ حاجی خلیفه،ج ۱، ستون ۲۲۷،.
۲۱. ↑ اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۱، ستون ۱۶۸.
۲۲. ↑ یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱۲، ص۱۱، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/ ۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت.
۲۳. ↑ احمدبن محمد مقّری، نفح الطیب، ج۵، ص۶۳، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸.
۲۴. ↑ زرکلی، ج۳، ص۲۰۵.
۲۵. ↑ عمر فرّوخ، تاریخ الادب العربی، ج۵، ص۵۵۰، ج ۵، بیروت ۱۹۸۵.


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تجیبی»، شماره۳۳۱۱.    


رده‌های این صفحه : تراجم | شاعران عرب
جعبه ابزار