• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صبی (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: صبی (مفردات‌قرآن)، کودک.


صَبو و صَبی (به فتح صاد ) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای کودک که حضرت علی (علیه‌السلام) در در جواب خواسته معاویه و... از این واژه استفاده نموده است.



صَبو و صَبی به معنای کودک آمده است. «صِبیَة» جمع صبی است.
راغب اصفهانی گوید: کودکی که به احتلام نرسیده اقرب الموارد گوید: طفلی که از شیر باز گرفته نشده است و جمع آن صبیان است.
[۵] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه صبی.



• امام (صلوات‌الله‌علیه) در جواب درخواست معاویه که می‌گفت شام را و قاتلان عثمان را به من بده تا با تو بیعت کنم فرموده است:««قَدْ أَكْثَرْتَ فِي قَتَلَةِ عُثْمانَ، فَادْخُلْ فِيَما دَخَلَ فِيهِ النَّاسُ، ثُمَّ حَاكِمِ الْقُوْمَ إِلَيَّ، أَحْمِلْکَ وَإِيَّاهُمْ عَلَى كِتَابِ اللهِ. وَأَمَّا تِلْکَ الَّتِي تُرِيدُ فَإِنَّهَا خُدْعَةُ الصَّبِيِّ عَنِ اللَّبَنِ فِي أَوَّلِ الْفِصَالِ»؛تو درباره قاتلان «عثمان» زياد حرف زدى، بيا نخست همچون ساير مسلمانان با من بيعت كن، سپس درباره آنها طرح شکایت نما تا من طبق حكم خداوند ميان تو و آنها داوری كنم، امّا آنچه را تو مى‌خواهى، مانند فريب دادن طفل است، كه بخواهند وى را از شير بگيرند.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۱۰۲ که ظاهراَ مربوط به زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس‌ است فرموده است:««وَإِمَارَةِ الصِّبْيَانِ وَتَدْبِيرِ الْخِصْيَانِ»؛ در آن زمان حكومت به شوراى زنان و فرمان‌روايى كودكان و تدبیر خواجه‌هاست!»


این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است. مانند:
««وَمِنَّا سَيِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَمِنْكُمْ صِبْيَةُ النَّارِ»؛ دو سیّد و آقاى جوانان بهشت (حسن و حسین) از ما هستند و كودكان آتش (اولاد مروان يا فرزندان عقبة بن ابی‌معیط
««رأَیْتُ صِبْیَانَهُ شُعْثَ الشُّعُورِ »؛كودكانش را ديدم كه از گرسنگى موهايشان ژوليده و رنگشان بر اثر فقر دگرگون گشته.»


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۲۸.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۵۸۲.    
۳. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۵۸۲.    
۴. راغب اصفهانی، المفردات، ج۱، ص۲۷۴.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه صبی.
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۴۸، نامه ۶۴.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۳۶، نامه ۶۴.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵۵، نامه ۶۴.    
۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۲۵۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۱۱، نامه ۶۴.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۷، حکمت ۱۰۲.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۹۳، حکمت ۹۶.    
۱۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۶، حکمت ۱۰۲.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۷۳، حکمت ۱۰۲.    
۱۵. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۶۰.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۰۵، نامه ۲۸.    
۱۷. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۲۱، نامه ۲۸.    
۱۸. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۳۶، نامه ۲۸.    
۱۹. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۸۷، نامه ۲۸.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۸۲.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۴۱، خطبه ۲۲۴.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۵۴، خطبه ۲۲۳.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۴۶، خطبه۲۲۴.    
۲۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۲۴۵.    
۲۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۴۴، خطبه ۲۱۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صبی»، ج۲، ص۶۲۸.    






جعبه ابزار