شَیْم (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَیْمُ (به فتح شین و سکون یاء و ضم میم) یکی از
مفردات نهج البلاغه به معنای نظر کردن به برق که کجا می‌رود و کجا می‌بارد است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام موعظه و ... از این واژه استفاده نموده است.
شِيمَة به معنای طبيعت خلق است.
شَیْم به معنای نظر کردن به
برق، که کجا می‌رود و کجا می‌بارد آمده است. «
شام البرق شیما: نظر الیه این یقصد و این یمطر».
برخی از مواردی که در
نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده است:
«وَ لاَ تَضَعُوا مَنْ رَفَعَتْهُ التَّقْوَی وَ لاَ تَرْفَعُوا مَنْ رَفَعَتْهُ الدُّنْیَا وَ لاَ تَشِیمُوا بَارِقَهَا وَ لَا تَسمَعُوا نَاطِقَهَا»؛
«آن كس را كه
تقوا بلند مرتبه ساخت، خوار مشمريد و آن كه
دنیا عزّتش داده ارجمندش مخوانيد! زرق و برق دنيا توجّه شما را جلب نكند و به سخن آن كس كه ترغيب به دنيا مى‌كند، گوش فرا مدهيد».
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره آماده شدن برای سفر
آخرت فرموده است:
«وَ تَيَسَّرْ لِسَفَرِكَ، وَ شِمْ بَرْقَ النَّجَاةِ، وَارْحَلْ مَطَايَا التَّثمِيرِ»؛
«وسيله‌اى براى سفر (آخرت) آماده نماييد و چشم به جرقّه‌هاى برق نجات بدوزيد و بار و بنه اين سفر را محكم بر پشت مركب‌ها ببنديد».
«وَ شِيمُوا سُيُوفَكُمْ»؛
«متوجه شمشيرهايتان باشيد».
«شيمة» به معنای طبيعت خلق است. امام در وصف
رسول خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌وسلم) فرموده:
«خَيْرَ الْبَرِيَّةِ طِفْلاً، وَ أَنْجَبَهَا كَهْلاً، أَطْهَرَ الْمُطَهَّرِينَ شِيمَةً، وَأَجْوَدَ الْمُسْتَمْطَرِينَ دِيمَةً»؛
«او بهترين مردم در طفوليت و نجيب‌ترين خلق در كهولت بود پاكترين پاک شدگان در
اخلاق و پربارانترين ابر در باران بود».
منظور پرخير و بركت بودن است. «مستمطر» به صيغه مفعول باران خواسته شده و ابر است
از اين ماده چهار مورد در «نهج البلاغه» يافته است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شیم»، ج۲، ص۶۲۴.
