شیعه پاسخ می‌گوید (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب شیعه پاسخ می‌گوید،
تالیف حضرت آیت‌الله
مکارم شیرازی، می‌باشد.
این
کتاب تحقیقی است در مورد ده مسئله مهم مورد بحث میان پیروان
اهل بیت علیهم‌السّلام و
اهل سنت که به
زبان فارسی در
شهریور ماه ۱۳۸۴ تالیف شده و برای هفتمین‌بار در سال ۱۳۸۶ توسط انتشارات مدرسة الامام علی بن ابی طالب علیه‌السّلام، واقع در
قم به تعداد ۵۰۰۰ نسخه به چاپ رسیده است.
مؤلف محترم در بیان انگیزه تالیف‌شان چنین می‌نویسند: با نگاهی به وضع دنیای امروز می‌بینیم که عده‌ای از قدرت‌ها با بهانه‌هایی؛ مثل اعلامیه
حقوق بشر، دمکراسی،... نقشه‌های خطرناکی برای سلطه بر کشورهای دیگر کشیده‌اند، در این نظام کنونی دنیا باید قوی باشیم تا پامال نشویم، باید
مسلمانان، متحد شوند و نیروهای فرهنگی و مادی را در اختیار بگیرند، سال‌هاست همه‌جا سخن از
وحدت مسلمین است؛ ولی به دلائلی نتوانسته‌اند،
مقاومت لازم مقابل این طوفان عظیم را داشته باشند.
۱. کارهای انجام شده، ریشه‌ای نبوده است ۲. دشمنان طرح‌های گسترده‌ای برای ایجاد
نفاق بین مسلمانان تدارک دیده‌اند. اخبار موثق
حکایت دارد اخیرا
سلفی‌های متعصب عربستان سعودی ۱۰ میلیون کتاب تفرقه انگیز چاپ و در میان
حجاج پخش کرده‌اند. ۳. بعضی از سیاستمداران اسلامی منافع محدود و موقت خود را بر منافع دراز مدت
جهان اسلام مقدم می‌دارند، هیچ
کشور اسلامی از عواقب این اشتباهات در مقابل آن زورمندان اسلام ستیز در
امان نخواهد بود.
بر همین اساس برآن شدیم با روشی ابتکاری صفوف اتحاد مسلمانان را تقویت کنیم.
کتاب حاضر، اشاره به بخشی از مهم‌ترین موضوعات مورد گفتگو میان
شیعه و
اهل سنت دارد که در ۱۰ مسئله مطرح شده است (که فصول کتاب را تشکیل می‌دهند)
۱.
قرآن از هر گونه
تحریف منزه است. ۲.
تقیه در
کتاب و
سنت ۳.
عدالت صحابه ۴. احترام به قبور بزرگان ۵.
نکاح موقت ۶.
سجده بر زمین ۷. جمع میان دو نماز ۸. مسح پاها در وضو ۹. بسم الله جزء
سوره حمد است ۱۰.
توسل به اولیاء الله.
مؤلف قبل از وارد شدن، به رد شبهات می‌فرمایند: ما دو کتاب از دو گروه داریم، از جمله آنها ۱. کتاب الفرقان فی تحریف القرآن تالیف ابن الخطیب مصری است، در سال ۱۹۴۸ م منتشر شده و دانشگاه الازهر به موقع متوجه شده، آنها را جمع آوری و معدوم ساخت. ۲. فصل الخطاب فی تحریف کتاب رب الارباب تالیف حاجی نوری در سال ۱۲۹۱ ق به چاپ رسید و بلافاصله به دستور بزرگان
حوزه علمیه نجف اشرف جمع‌آوری شده و کتاب‌های متعددی در رد آن نوشته شد؛ از جمله ۱. کشف الارتیاب تالیف معرب طهرانی. ۲. حفظ الکتاب الشریف عن شبهة القول بالتحریف تالیف سید محمدحسن شهرستانی. ۳. تفسیر الاء الرحمان تالیف علامه بلاغی. ۴. انوار الاصول تالیفی دیگر از مؤلف شیعه پاسخ می‌گوید.
حاجی نوری گرچه مرد عالمی بوده، ولی به
روایات ضعیف هم تکیه کرده است؛ ولی بعدا پشیمان شده و رساله‌ای در
دفاع از خود می‌نویسد که منظور من عدم تحریف کتاب الله بوده است،
علامه شهرستانی می‌گوید: در
سامرا که بودم در هر مجلسی که وارد می‌شدیم، فریاد و ضجه بر ضد حاجی نوری و کتابش بلند بود.
با این حال آیا باید سخنان حاجی نوری را
عقیده شیعه تلقی کرد؟ چگونه
متعصبان وهابی هر جای این کتاب را بهانه کرده و اصرار دارند که شیعه قائل به تحریف قرآن است، ایشان در استدلالاتشان متذکر نکانی می‌شوند:
۱- به معاندین بفهمانند با این رفتارهای نامعقول تیشه به ریشه اسلام می‌زنند، لذا مستشکلان را به واقعیت ارجاع داده و آنان را دعوت به مشاهده عینی حقایق می‌نماید که در غیر این صورت کسی جز بیگانگان سود نمی‌برد.
۲. متهم ساختن دیگران به اموری که هرگز نگفته‌اند، خود
گناه کبیره است و نتیجه این
تهمت بی‌اعتبار کردن قرآن است، افراط و تفریط
صحیح نیست و باید همگان پیرو
حقیقت باشیم.
۳. ایشان با استناد به حوادث تلخ
تاریخ نتیجه تمسک به توجیهات نادرست که هیچ خردمندی آن را نمی‌پذیرد را، در راستای تعصبات بی‌مورد، اسفبار می‌دانند، لذا می‌فرمایند لازم است، مستشکلین به این مسئله ملتفت باشند که باید ادعاهای اینان مستدل باشد نه استحسانات/ این که استحسانات و
قیاس را پیش کشند.
۴.
اعتقاد به این ادعاهای بی‌مورد موجب ایجاد مشکلات عظیم تاریخی است و تاریخ از این مسائل زیاد به چشم خود دیده است، مثلا در بحث
عدالت صحابه صفحه ۶۲ چند مورد را متذکر می‌شوند که خود
قرآن افعال صادر شده، بعضی صحابه را که حاکی از عدم عدالتشان است، بازگو می‌کند، مؤلف با استناد به تفاسیر خود
اهل سنت شان نزول این
آیات را بیان کرده و ادعاهای اینان مبنی بر عدالت همه صحابه را رد می‌کند.
روش‌های استدلالی متعددی در کلام مصنف به چشم می‌خورد که توجه شما را به مواردی از آنها جلب می‌کنیم:
۱. استناد به ادله عقلی و نقلی، جواب‌های نقضی و حلی و...
۲. به طور مثال در بحث تحریف قرآن می‌فرمایند، اگر نگارش این کتاب دلیل بر اعتقاد شیعه به تحریف قرآن باشد، باید اعتقاد به تحریف را به اهل سنت نیز نسبت بدهیم، زیرا در تفسیر قرطبی، در المنثور
صحیح بخاری،
صحیح مسلم روایاتی در تحریف قرآن آمده است، به علاوه منظور از تحریف در بعض روایات تحریف معنوی است.
۳. ایشان در بسیاری از موارد ابتدا موضوع ادعای مستشکلین را تبیین کرده و سپس رویه را می‌آورند، به طور مثال در بحث
تقیه ایشان ابتدا معنای تقیه را توضیح سپس فرق آن را با
نفاق بیان می‌کنند، آنگاه تقیه را در ترازوی عقل گذاشته و بررسی می‌کنند، ایشان به موارد متعددی از تقیه اشاره می‌کنند که در
قرآن مجید آمده، سپس موارد تقیه در
روایات اسلامی را کنکاش و این مسئله را مطرح می‌کنند که آیا تقیه فقط در برابر
کفار است.
۴. ایشان در استدلالاتشان سعی کرده‌اند، بیشتر مستنداتی را ارائه دهند که مورد اتفاق نظر همه است، حال چه مسائل اجتماعی،
عقل و یا تفسیر آیات و روایات و...
۵. استفاده از مستندات تاریخی بسیار مخصوصا از کتب تاریخی اهل سنت.
۶. ارائه تناقضات در کلام مستشکلین و مخالفین از خود اهل سنت و اینکه برخی اشکالات در وهله اول به خود شما وارد است.
۷. استناد به آیات قرآنی و
شان نزول آن با استفاده از منابع خود اهل سنت و اشاره به تناقضات در مدعای اینان و وجود موارد متناقض با ادعای ایشان.
۸. اهتمام به اهم شبهات و اجمال در جواب. البته هر جا نیاز شده جواب را تفصیل داده‌اند.
۹. جواب‌ها و استدلالات در ردیه‌ها بیشتر مستند به مصادر خود اهل سنت است.
شامل پیش گفتار، ده فصل که به آنها اشاره شد. فهرست آیات، روایات، اشخاص قبائل و گروه‌ها اماکن، منابع، ایشان در تدوین کتاب از ۶۲ مرجع استفاده کرده‌اند، بهترین آنها موارد زیر است،
قرآن،
نهج البلاغه، اخبار مکه، الاجابة فی تمیز الصحابه، الغدیر،
تاریخ ابن عساکر و ابن کثیر، تفسیر درالمنثور، تفسیر کبیر،
رجال نجاشی،
سنن ترمذی،
صحیح مسلم،
بخاری، فضائل الصحابه،
معجم البلدان،
من لا یحضره الفقیه.
آیت الله مکارم شیرازی
نرم افزار دروس حوزوی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
