شکست باطل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بنا به
آیات قرآن، شکست
باطل قطعی است. دراین مقاله، آیات مرتبط با شکست باطل معرفی می‌شوند.
شکست باطل و پيروزى
حق، امرى حتمى:
«وَقُلْ جَاء الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا؛
و بگو: حق آمد، و باطل نابود شد؛ یقیناً باطل نابود شدنی است!»
نويد خداوند به
پیروزی حق و
استقرار آن در
زمین و شكست باطل و رخت بربستن آن:
«... كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاء وَأَمَّا مَا يَنفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الأَرْضِ ...؛
... خداوند، حق و باطل را چنین مثل می‌زند!- امّا کفها به بیرون پرتاب می‌شوند، ولی آنچه به مردم سود می‌رساند (
آب یا
فلز خالص) در زمین می‌ماند ....»
نويد فتح حق و شكست باطل، از جانب خداوند به
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و
مؤمنان:
«بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ وَلَكُمُ الْوَيْلُ مِمَّا تَصِفُونَ؛
بلكه ما حق را بر باطل مى‌كوبيم و آن را هلاك مى‌سازد؛ و اين گونه، باطل محو و نابود مى‌شود. و واى بر شما از وصفى كه مى‌كنيد!»
خداوند، نابودكننده باطل و تثبيت‌كننده حق:
«... وَيَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ ...؛
... و خداوند باطل را محو می‌کند و حقّ را بفرمانش پابرجا می‌سازد ....»
يروزى حق و شكست باطل، هدفى والاتر از رسيدن به ثروت
دنیا و
غنایم، در
غزوه بدر:
«وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتِيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ • لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ ...؛
و (به یاد آرید) هنگامی را که خداوند به شما
وعده داد که یکی از دو گروه (کاروان تجاری
قریش ، یا لشکر مسلح آنها) نصیب شما خواهد بود؛ و شما دوست می‌داشتید که کاروان (غیر مسلح) برای شما باشد (و بر آن پیروز شوید)؛ ولی خداوند می‌خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه
کافران را قطع کند؛ (از این رو شما را بر خلاف میلتان با لشکر قریش درگیر ساخت، و آن پیروزی بزرگ نصیبتان شد.) تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد ....»
شكست ناگهانى باطل، در شرايط غير قابل انتظار:
«بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ ...؛
بلکه ما حق را بر سر باطل می‌کوبیم تا آن را هلاک سازد؛ و این گونه، باطل محو و نابود می‌شود! ....»
از آمدن «اذا» ی فجائیه که معنای ناگهانی و به دور از انتظار بودن را می‌رساند
برداشت یاد شده استفاده می‌شود.
پيروزى حق و شكست باطل، جلوه‌اى از هدفدارى نظام
آفرینش:
«وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاء وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ • بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ ...؛
ما آسمان و زمين، و آنچه را در ميان آنهاست به بازى و بى‌هدف نيافريديم. بلكه ما حق را بر باطل مى‌كوبيم و آن را هلاك مى‌سازد؛ و اين گونه، باطل محو و نابود مى‌شود....»
غلبه
موسی علیه‌السلام بر
جادوگران، نمودى از شكست باطل در مقابل حقّ:
«وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ • فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ • فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَانقَلَبُواْ صَاغِرِينَ؛
ما به موسى
وحی كرديم كه: عصاى خود را بيفكن. ناگهان به صورت
مار عظيمى در آمد و وسايل دروغين آنها را بسرعت بلعيد. در اين هنگام، حق آشكار شد؛ و آنچه آنها انجام مى‌دادند، باطل گشت. و در آن جا همگى مغلوب شدند؛ و خوار و
حقیر گشتند.»
نابودى باطل با شكست
کافران:
«... وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ • لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ؛
... ولی خداوند می‌خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه کافران را قطع کند؛ (از این رو شما را بر خلاف میلتان با لشکر قریش درگیر ساخت، و آن پیروزی بزرگ نصیبتان شد.) تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد، هر چند
مجرمان کراهت داشته باشند.»
زمینه‌های شکست باطل عبارتند از:
ظهور حق و به ميدان آمدن آن، زمينه اضمحلال و شكست باطل:
۱. «وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ • فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ • فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَانقَلَبُواْ صَاغِرِينَ؛
ما به موسى وحى كرديم كه: عصاى خود را بيفكن. ناگهان به صورت مار عظيمى در آمد و وسايل دروغين آنها را بسرعت بلعيد. در اين هنگام، حق آشكار شد؛ و آنچه آنها انجام مى‌دادند، باطل گشت. و در آن جا همگى مغلوب شدند؛ و خوار و حقير گشتند.»
۲. «وَقُلْ جَاء الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا؛
و بگو: حق آمد، و باطل نابود شد؛ یقیناً باطل نابود شدنی است!»
۳. «بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ ...؛
بلكه ما حق را بر باطل مى‌كوبيم و آن را هلاك مى‌سازد؛ و اين گونه، باطل محو و نابود مى‌شود....»
جهاد و مبارزه با باطل، زمينه‌ساز شكست آن:
«وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتِيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ • لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ؛
و (به یاد آرید) هنگامی را که خداوند به شما وعده داد که یکی از دو گروه (کاروان تجاری قریش ، یا لشکر مسلح آنها) نصیب شما خواهد بود؛ و شما دوست می‌داشتید که کاروان (غیر مسلح) برای شما باشد (و بر آن پیروز شوید)؛ ولی خداوند می‌خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه کافران را قطع کند؛ (از این رو شما را بر خلاف میلتان با لشکر قریش درگیر ساخت، و آن پیروزی بزرگ نصیبتان شد.) تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد، هر چند مجرمان کراهت داشته باشند.»
اراده خداوند، منشأ پيروزى حق و شكست باطل:
«... وَيُرِيدُ اللّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ • لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ؛
... ولی خداوند می‌خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه کافران را قطع کند؛ (از این رو شما را بر خلاف میلتان با لشکر قریش درگیر ساخت، و آن پیروزی بزرگ نصیبتان شد.) تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد، هر چند مجرمان کراهت داشته باشند.»
پیروزی حق (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۱۰۱، برگرفته از مقاله «شکست باطل».
