• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شُعَیب (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شُعَیب (به ضم شین و فتح عین) یکی از پیامبران نامداری است که نامش یازده مرتبه در قرآن کریم به کار رفته است.
او برای مردم مدین مبعوث شده بود.
آن حضرت دخترش را به حضرت موسی (علیه‌السلام) تزویج کرد.
نام ایشان در سوره‌های عنکبوت، هود، اعراف و شعراء و همچنین در تورات ذکر شده است.



شعیب نام یکی از پیامبران نامی که اسم مبارکش یازده بار در قرآن‌ مجید آمده است. او برای مردم مدین مبعوث شده بود.


به مواردی از شُعَیب که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - شُعَیْباً (آیه ۸۴ سوره اعراف)

(وَ اِلی‌ مَدْیَنَ اَخاهُمْ‌ شُعَیْباً)
(و به سوى «مَدْيَن» برادرشان شعيب را فرستاديم.)


۲.۲ - شُعَیْباً (آیه ۹۴ سوره هود)

(وَ لَمَّا جاءَ اَمْرُنا نَجَّیْنا شُعَیْباً وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا وَ اَخَذَتِ الَّذِینَ ظَلَمُوا الصَّیْحَةُ فَاَصْبَحُوا فِی دِیارِهِمْ جاثِمِینَ)
(و هنگامى كه فرمان ما فرا رسيد، شعيب و كسانى را كه با او ایمان آورده بودند، با رحمت خود نجات داديم؛ و آن‌ها را كه ستم كردند، صيحه مرگبار آسمانى فرو گرفت؛ و بامدادان در خانه‌هايشان، به رو افتاده و مرده بودند.)
پس از تبلیغات طاقت‌فرسا عده‌ای به شعیب ایمان آوردند و دیگران او را تکذیب کردند، سرانجام او و مؤمنان از عذاب نجات یافته و دیگران به سخط خدا گرفتار گردیدند.
در این آیه هست که آن‌ها را صیحه گرفت در سوره عنکبوت هست‌ (فَاَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ) و در جای دیگر آمده‌ است. (فَاَخَذَهُمْ عَذابُ یَوْمِ الظُّلَّةِ) از مجموع این سه آیه به دست می‌آید: ابر عذاب در آسمان ظاهر شده سپس رعد و برقی مهیب بر خاسته به‌طوری‌ که از شدّت صدای رعد همه به لرزه افتاده و بی‌جان شده‌اند و شاید صاعقه هم آنها را گرفته است.
حضرت شعیب (علیه‌السلام) همان است که دختر خویش را به حضرت موسی (علیه‌السلام) تزویج کرد، چنان‌که مشروحا در سوره قصص آمده است. گرچه در آن سوره نام شعیب ذکر نشده، ولی مسلّم گرفته‌اند که مراد از «شیخ کبیر» شعیب است و موسی از مصر به مدین آمده بود که فرموده‌ است (وَ لَمَّا وَرَدَ ماءَ مَدْیَنَ وَجَدَ عَلَیْهِ اُمَّةً مِنَ النَّاسِ یَسْقُونَ) و گفتیم که آن حضرت به اهل مدین مبعوث شده بود.نام این پیامبر بزرگ در تورات فعلی رعوئیل است که دختر خویش را به موسی داد. در روایات اسلامی هست که شعیب (علیه‌السّلام) از شوق خدا آن‌قدر گریست تا چشمانش نابینا گردید. شاید مراد آزرده شدن و کم نور شدن چشمانش باشد.


۲.۳ - شُعَيْبًا (آیه ۳۶ سوره عنکبوت)

(وَإِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا)
(و ما به سوى «مدين»، برادرشان «شعيب» را فرستاديم.)


۲.۴ - شُعَيْبٌ (آیه ۱۷۷ سوره شعراء)

(إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَيْبٌ أَلَا تَتَّقُونَ)
(هنگامى كه شعيب به آنها گفت: «آيا تقوا پيشه نمى‌كنيد؟!)


۲.۵ - شُعَيْبُ (آیه ۸۷ سوره هود)

(قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا)
(گفتند: اى شعيب! آيا نمازت به تو دستور مى‌دهد كه آن‌چه را پدرانمان مى‌پرستيدند، ترک كنيم.)


۲.۶ - شُعَيْبُ (آیه ۹۱ سوره هود)

(قَالُواْ يَا شُعَيْبُ مَا نَفْقَهُ كَثِيرًا مِّمَّا تَقُولُ)
(گفتند: «اى شعيب! بسيارى از آنچه را مى‌گويى، ما نمى‌فهميم.)


۲.۷ - شُعَيْبًا (آیه ۸۵ سوره اعراف)

(وَ إِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ قَدْ جَاءتْكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ)
(و به سوى مدين، برادرشان شعيب را فرستاديم)؛ گفت: اى قوم من! خدا را بپرستيد، كه جز او معبودى براى شما نيست. دليل روشنى از طرف پروردگارتان براى شما آمده است.)


۲.۸ - شُعَيْبُ (آیه ۸۸ سوره اعراف)

(يَا شُعَيْبُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَكَ مِن قَرْيَتِنَا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَا )
(اى شعيب! به یقین، تو و كسانى را كه با تو ايمان آورده‌اند، از شهر و ديارمان بيرون خواهيم راند يا اين كه به آيين ما بازگرديد.)


۲.۹ - شُعَيْبًا (آیه ۹۰ سوره اعراف )

(وَقَالَ الْمَلأُ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوْمِهِ لَئِنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَيْبًا إِنَّكُمْ إِذًا لَّخَاسِرُونَ)
(اگر از شعيب پيروى كنيد، به يقين شما زيانكار خواهيد شد.)


۲.۱۰ - شُعَيْبًا (آیه ۹۲ سوره اعراف)

(الَّذِينَ كَذَّبُوا شُعَيْباً كَأَنْ لَمْ يَغْنَوْا فِيهَا الَّذِينَ كَذَّبُواشُعَيْباً كانُوا هُمُ الْخاسِرِينَ)
(كسانى كه شعيب را تكذيب كردند، آن‌چنان نابود شدند كه گويا هرگز در آن خانه‌ها سكونت نداشتند! آرى آن‌ها كه شعيب را تكذيب كردند، زيانكاران واقعى بودند.)



نام مبارک شعیب در قرآن یازده بار آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۴۲-۴۱.    
۲. راغب اصفهانی،حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۵۵.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۲، ص۸۹.    
۴. اعراف/سوره۷، آیه۸۴.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۳۱.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۵۴۰.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۳۶۱.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۰۹.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۲۰.    
۱۰. هود/سوره۱۱، آیه۹۴.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۳۲.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۵۶۲.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۳۷۵.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۱۶.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۲۴.    
۱۶. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۳۷.    
۱۷. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۸۹.    
۱۸. قصص/سوره۲۸، آیه۲۳.    
۱۹. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۳۶.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۰۰.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۱۸۶.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۱۲۶.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۵۶.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۴۴۴.    
۲۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۷۷.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ۳۷۴.    
۲۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۴۳۹.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۱۲.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۵۵.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۱۷    
۳۱. هود/سوره۱۱، آیه۸۷.    
۳۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ۲۳۱.    
۳۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۵۴۶.    
۳۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۳۶۵.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۱۱.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۸۶.    
۳۷. هود/سوره۱۱، آیه۹۱.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ۲۳۲.    
۳۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۵۶۰.    
۴۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۳۷۴.    
۴۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۱۳.    
۴۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۸۷.    
۴۳. اعراف/سوره۷، آیه۸۵.    
۴۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ۱۶۱.    
۴۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۲۵۳.    
۴۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۱۸۶.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۷۳.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۸۸.    
۴۹. اعراف/سوره۷، آیه۸۸    
۵۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۶۲.    
۵۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۲۴۰.    
۵۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۱۹۰.    
۵۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۷۷.    
۵۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۹۰.    
۵۵. اعراف/سوره۷، آیه۹۰.    
۵۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۶۲.    
۵۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۹۰.    
۵۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۱۹۳.    
۵۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۸۲.    
۶۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۹۳.    
۶۱. اعراف/سوره۷، آیه۹۲.    
۶۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۶۲.    
۶۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۲۴۳.    
۶۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۱۹۳.    
۶۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۸۳.    
۶۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۹۴.    
۶۷. اعراف/سوره۷، آیه۸۴.    
۶۸. هود/سوره۱۱، آیه۹۴.    
۶۹. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۳۶.    
۷۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۷۷.    
۷۱. هود/سوره۱۱، آیه۹۱.    
۷۲. اعراف/سوره۷، آیه۸۵.    
۷۳. اعراف/سوره۷، آیه۸۸    
۷۴. اعراف/سوره۷، آیه۹۰.    
۷۵. اعراف/سوره۷، آیه۹۲.    
۷۶. هود/سوره۱۱، آیه۸۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شعیب»، ج۴، ص۴۲-۴۱.    






جعبه ابزار