شَکّ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَکّ (به فتح شین و تشدید کاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای گمان و توقف است.
شک آن است كه شخص به هيچ يک از دو طرف قضيه
یقین نكند و ترجيح هم ندهد.
شَکّ به معنای گمان و توقف است.
شک آن است كه شخص به هيچ يک از دو طرف قضيه يقين نكند و ترجيح هم ندهد بلكه بود و نبود در نظر وى مساوى باشد بر خلاف ظنّ كه يكى از دو طرف را ترجيح می‌دهد.
طبرسی آن‌را وقوف معنی کرده و می‌فرماید: مثل آن‌که، شک کند زید در خانه هست یا نه، بودن و نبودن زید هیچ کدام مزیتی نداشته باشد، لذا توقف می‌کند.
راغب اصفهانی می‌گوید: آن اعتدال و تساوی نقیضین در نزد
انسان است.
به مواردی از
شَکّ که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(بَلْ هُمْ فِی‌شَکٍ یَلْعَبُونَ) (ولى آن‌ها در شكّند و با حقايق بازى مى‌كنند.)
(فَما زِلْتُمْ فِی شَکٍ مِمَّا جاءَکُمْ بِهِ) (ولى شما پيوسته در آن‌چه او براى شما آورده بود ترديد داشتيد.)
مثل
(وَ اِنَّنا لَفِی شَکٍ مِمَّا تَدْعُونا اِلَیْهِ مُرِیبٍ) (در مورد آن‌چه به سوى آن دعوتمان مى‌كنى، در شكى توأم با بد گمانى هستيم!)
در بعضی از آیات شک با «مریب» توصیف شده است.
در «ریب» از
زمخشری نقل شد که به معنی قلق و
اضطراب است،
علی هذا شک مریب یعنی: شک اضطراب‌آور، و احتمال دارد به معنی
تهمت و
سوء ظنّ باشد یعنی: شک تهمت‌آور. باید دانست شک نوعی از
جهل است و آن از جهل اخص است، که جهل گاهی مطلق عدم علم است.
این کلمه پانزده بار در کلام اللّه مجید آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شکّ»، ج۴، ص۶۴-۶۵.
