• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَهْر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: شهر (ابهام‌زدایی).


شَهْر (به فتح شین و سکون هاء) از واژگان قرآن کریم به معنای ماه است.
مشتقات شَهْر که در آیات قرآن آمده عبارتند از
اَشْهُرٌ (به سکون شین و ضم هاء) به معهنای ماه‌ها؛
شَهْراً ( به فتح شین و سکون هاء) به معنای ماه؛
الشُّهُورِ (به ضم شین و هاء ) به معنای ماه‌ها است.


شَهْر به معنای ماه است.
و آن با رؤیت هلال شروع شده و با رؤیت مجدد منقضی می‌شود.
اصل آن چنان‌که در مجمع البیان فرموده به معنی ظهور است.
علت این تسمیه آن است که با رؤیت هلال داخل شدن ماه آشکار می‌شود.


به مواردی از شَهْر که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - شَهْراً (آیه ۱۵ سوره احقاف)

(وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ‌ شَهْراً)
یعنی «حمل و از شیر باز شدن انسان سی ماه است.»
جمع قلّه شهر، اشهر و جمع کثرت آن شهور است.


۲.۲ - اَشْهُرٌ (آیه ۱۹۷ سوره بقره)

(الْحَجُ‌ اَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ)
(حجّ، در ماه‌هاى معينى است.)
مراد از اشهر چنان‌که روایات بیان می‌کنند ماه شوال، ماه ذوالقعده و ماه ذوالحجه است.


۲.۳ - الشُّهُورِ (آیه ۳۶ سوره توبه)

(اِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِعِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْاَرْضَ)
(تعداد ماه‌ها نزد خداوند در كتاب آفرينش الهى، از آن روز كه آسمان‌ها و زمين را آفريده، دوازده ماه است.)
این آیه روشن می‌کند که خداوند خود چنین اراده فرموده که از روز خلقت آسمان‌ها و زمین، ماه‌های تمام کننده سال دوازده باشد. مراد از کتاب شاید کتاب تکوین و دنیا و شاید لوح محفوظ باشد.


۲.۴ - الْاَشْهُرُ (آیه ۵ سوره توبه)

(فَاِذَا انْسَلَخَ الْاَشْهُرُ الْحُرُمُ‌ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِکِینَ حَیْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ)
(و هنگامى كه ماه‌هاى حرام پايان گرفت، مشرکان را هرجا يافتيد به قتل برسانيد.)


۲.۵ - الشَّهْرُ (آیه ۱۹۴ سوره بقره)

(الشَّهْرُ الْحَرامُ‌ بِالشَّهْرِ الْحَرامِ)
(ماه حرام، در برابر ماه حرام. اگر آنها، احترام آن را شكستند، شما نيز مى‌توانيد مقابله به مثل كنيد.)


۲.۶ - الشَّهْرِ (آیه ۲۱۷ سوره بقره)

(یَسْئَلُونَکَ عَنِ‌ الشَّهْرِ الْحَرامِ قِتالٍ فِیهِ)
(از تو، درباره جنگ كردن در ماه حرام، سؤال مى‌كنند؛ بگو: «جنگ در آن، گناهى بزرگ است.)
راجع به ماه‌های حرام و احکام آنها، همچنین سه آیه بالا به «حرام» رجوع شود.


۲.۷ - شَهْرٌ (آیه ۱۲ سوره سبا)

(وَ لِسُلَیْمانَ الرِّیحَ غُدُوُّها شَهْرٌ وَ رَواحُها شَهْرٌ)
(و باد را براى سلیمان مسخّر ساختيم كه صبحگاهان مسير يک ماه را مى‌پيمود و عصرگاهان مسير يک ماه را.)
به «ریح» مراجعه شود.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۸۶-۸۷.    
۲. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۶۸.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۳۵۷.    
۴. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۴۶۸.    
۵. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین تحقیق الحسینی، ج۳، ص۳۵۷.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۲۱۲.    
۷. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۳۵۷.    
۸. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۵.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۰۷.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۰۱.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۳۹۵.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج ۹، ص ۱۳۰.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۲۱۲.    
۱۴. بقره/سوره۲، آیه۱۹۷.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۱    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۱۱۶.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۷۸.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۲۵۰.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۵۲۳.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۷۸.    
۲۱. توبه/سوره۹، آیه۳۶.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ۱۹۲.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۳۵۷.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۲۶۶.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۸۳.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۴۲.    
۲۷. توبه/سوره۹، آیه۵.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۸۷.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۲۰۲.    
۳۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۱۵۱.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۹.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۲.    
۳۳. بقره/سوره۲، آیه۱۹۴.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰.    
۳۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۹۱.    
۳۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۶۳.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۲۳۶.    
۳۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۵۱۳.    
۳۹. بقره/سوره۲، آیه۲۱۷.    
۴۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۴.    
۴۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۲۴۹.    
۴۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۱۶۶.    
۴۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۲۹۱.    
۴۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۵۵۱.    
۴۵. سبا/سوره۳۴، آیه۱۲.    
۴۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۲۹.    
۴۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۵۴۷.    
۴۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۳۶۳.    
۴۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۲۲۵.    
۵۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۵۹۸.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شهر»، ج۴، ص۸۶-۸۷.    






جعبه ابزار