• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَقْو (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شَقْو (به فتح شین) و شَقْوَة (به فتح شین و واو و سکون قاف) و شَقاوَة (به فتح شین و واو) و شَقاء (به فتح شین) از واژگان نهج البلاغه به معنای بدبختی و خلاف سعادت است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام نصیحت از این واژه استفاده نموده است.
از این واژه هیجده مورد در «نهج البلاغه» آمده است.




شَقْو، شَقْوَة، شَقاوَة و شَقاء به معنای بدبختی و خلاف سعادت آمده است. شقیّ: بدبخت و اشقی: بدبخت‌تر است.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - شَقْو - خطبه ۱۵۸ (در مقام نصیحت)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام نصیحت فرموده است: «عِبادَ اللهِ... فَإِنَّ اللهَ قَدْ أَوْضَحَ سَبيلَ الْحَقِّ وَ أَنارَ طُرُقَهُ، فَشِقْوَةٌ لاَزِمَةٌ، أَوْ سَعادَةٌ دائِمَةٌ»
«بندگان خدا! خدا را خدا را؛ مراقب عزیزترین و محبوب‌ترین نفوس نسبت به خویش باشید (دست‌کم بر خود رحم کنید) چرا که خداوند راه حق را برای شما آشکار ساخته و طرق آن را روشن نموده است و سرانجام کار (از دو حال خارج نیست) یا بدبختی دائمی است و یا نیک‌بختی همیشگی.»


۲.۲ - شَّقاوَةُ - نامه ۶۴ (خطاب به معاویه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) به معاویه می‌نویسد: «وَ قَريبٌ ما أَشْبَهْتَ مِنْ أَعْمام وَ أَخْوال! حَمَلَتْهُمُ الشَّقاوَةُ ، وَ تَمَنّي الْباطِلِ، عَلَى الْجُحُودِ بِمُحَمَّد(صلى‌الله‌عليه‌وآله) فَصُرِعُوا مَصارِعَهُمْ حَيْثُ عَلِمْتَ»
«و چقدر تو با عموها و دایی‌های (بت‌پرستت) شباهت نزدیک داری همان‌ها که شقاوت و تمنای باطل وادارشان ساخت که (آیین) محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را انکار کنند و همان‌گونه که می‌دانی (با او ستیزه کرده‌اند تا) به خاک و خون غلطیدند.»



از این واژه هیجده مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۰۹.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۸۵.    
۳. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۳، ص۲۰۲.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۳۹، خطبه۱۵۸.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۲، ص ۶۷، خطبه ۱۵۲.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۲۲۱، خطبه ۱۵۷.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۳۳۹، خطبه ۱۵۸.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۴۸۶.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۴۹۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۶، ص ۱۷۴.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۹، ص ۳۲۱.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۹، ص ۲۱۴.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۴۸، نامه ۶۴.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۳، ص ۱۳۶، نامه ۶۴.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۴۵۵، نامه ۶۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۷۱۱، نامه ۶۴.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۳۴۸.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۳۵۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۱۱، ص ۲۸۰.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۲۰، ص ۳۷۷.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۷، ص ۲۵۱.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۳۹، خطبه۱۵۸.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۴۸، نامه ۶۴.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۲۲، خطبه ۶۳.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۳، خطبه ۱.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۲۲، خطبه ۶۳.    
۲۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۳۱، خطبه ۷۱.    
۲۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۵۹۳، نامه ۱۰.    
۲۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۶۵۲، نامه ۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شقو»، ج۲، ص۶۰۹.    






جعبه ابزار