• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شَفْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شَفْع (بر فتح شین و سکون فاء)، یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای منضمّ و ضمیمه کردن چیزی به چیز دیگر است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره قرآن مجید و توبه از این واژه استفاده نموده است.



شَفْع و شَفاعَت به معنای منضمّ و ضمیمه کردن چیزی به چیز دیگر آمده است. «الشفع: ضمّ شی‌ء الی مثله» و نیز آمده: «شفع العدد: اضاف الی الواحد ثانیا» شفاعت و واسطه بودن را از آن جهت شفاعت گفته‌اند که شفاعت‌کننده خواهش خویش را به ایمان‌ و عمل ناقص طرف ضمیمه می‌کند و هر دو مجموعاً پیش خدا اثر می‌کند.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - شَافِعٌ - خطبه ۱۷۶ (درباره قرآن)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره قرآن مجید فرموده است:
«وَاعْلَمُوا أَنَّ هذَا الْقُرْآنَ... وَاعْلَمُوا أَنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ، وَ قَائِلٌ مُصَدَّقٌ، وَ أَنَّهُ مَنْ شَفَعَ لَهُ الْقُرْآنُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ شُفِّعَ فِيهِ»؛
«بدانيد قرآن، شفاعت كننده‌اى است كه شفاعتش مورد قبول و گوينده‌اى است كه سخنش مقبول است. كسی كه قرآن در روز قیامت براى او شفاعت كند مشمول شفاعت مى‌شود».«تشفیع» قبول شفاعت است «شفع شفاعة فشفَّعته قبلت شفاعته».

۲.۲ - شَفِيعَ - حکمت ۳۶۰ (درباره توبه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره توبه فرموده است:
«لاَ شَفِيعَ أَنْجَحُ مِنَ التّوْبَةِ»؛
«هيچ شفيعى نجات‌بخش‌تر از توبه نیست».

۲.۳ - الشَّفِيعُ - حکمت ۵۸ (درباره شفاعت كننده)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره شفاعت كننده فرموده است:
«الشَّفِيعُ جَنَاحُ الطَّالِبِ»؛
«شفاعت‌كننده بال و پَرِ طلب كننده است».

۲.۴ - شَفِيعٌ - خطبه ۱۹۵ (درباره شفاعت)

همچنین امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره مسئله شفاعت روز قیامت فرموده است:
«في يَوْم تَشْخَصُ فِيهِ الاَْبْصَارُ... فَلاَ شَفِيعٌ يَشَفَعُ، وَلاَ حَمِيمٌ يَنْفَعُ»؛
«(در آن روز) نه شفيعى وجود دارد كه شفاعت كند و نه دوستى كه سودى بخشد».
این واژه ده مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۰۴.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۵۳.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد، ج۳، ص۷۵.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص، خطبه ۱۷۶.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۱۱، خطبه ۱۷۱.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۵۲، خطبه۱۷۶.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۸۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۴۴.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۵۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۵۶۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۹۹.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۹.    
۱۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد، ج۳، ص۷۶.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۶۸، حکمت ۳۶۰.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۴۲، حکمت ۳۷۱.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۴۰، حکمت ۳۷۱.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۲۹.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۱۹.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۲۰.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۸۷.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۵۷.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۳۰۱.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۸۴، حکمت ۵۸.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۵، حکمت ۶۳.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۹، حکمت ۶۳.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۰.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۰.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۳۸۵.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۹۹.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۰۴.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۹۱، خطبه ۱۹۵.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۹۵، خطبه ۱۹۰.    
۳۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۱۰، خطبه ۱۹۵.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۱.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۸۴.    
۳۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۹۱.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۶۴۲.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۹۹.    
۴۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۷۱.    
۴۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۸۶، خطبه ۱۹۴.    
۴۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۹۶، خطبه ۱۹۸.    
۴۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۵۴، نامه ۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شفع»، ج۲، ص۶۰۴.    






جعبه ابزار