شَأْن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَأْن (به فتح شین و سکون همزه) به معنای كار، حال و جريان بزرگ و نیز به معنى رگ اشک (منبع اشک چشم) یکی از
مفردات نهج البلاغه است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در وصف
حق تعالی و در رابطه با رحلت
رسول خدا (صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله)، از آن واژه استفاده نموده است.
شَأْن به معنای كار، حال و جريان بزرگ و نیز به معنى رگ اشک (منبع اشک چشم) آمده است.
یکی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
حضرت از واژه شأن به معنای كار، حال و جريان بزرگ در وصف حق تعالى استفاده فرموده:
«لاَ یَشْغَلُهُ شَاْنٌ، وَ لاَ یُغَیِّرُهُ زَمَانٌ، وَ لاَ یَحْوِیهِ مَکَانٌ، وَلاَ یَصِفُهُ لِسَانٌ»؛
«هيچ كارى او را مشغول و غافل نمى‌كند، هيچ زمانى او را تغيير نمى‌دهد، هيچ مكانى او را در خود نمى‌گنجاند، و هيچ زبانى وصف كامل او را نداند».
واژه شأن به معنى «
عرق الدمع» رگ اشک و نيز (منبع اشک چشم) در نهج البلاغه ذکر است آنجا که حضرت در رابطه با
رحلت رسول خدا (صلّى‌اللّه‌عليه‌و‌آله) فرموده:
«وَ لَوْ لاَ اَنَّکَ اَمَرْتَ بِالصَّبْرِ، وَ نَهَیْتَ عَنِ الْجَزَعِ، لاََنْفَدْنَا عَلَیْکَ مَاءَ الشُّؤُونِ، وَ لَکَانَ الدَّاءُ مُمَا طِلاً»؛
«اگر خودت امر به
صبر و
نهی از
جزع نكرده بودى آب
عروق چشمان را براى درد فراق تو تمام مى‌كرديم و دواى درد به طول مى‌انجاميد».
(منظور از «شئون»
عروق و منابع اشک چشم است).
شأن به معنای كار، حال و جريان بزرگ هفت مورد و به معنای رگ اشک یک مورد در كلام حضرت آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شأن»، ج۲، ص۵۷۲.
