شقاوتمندان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در این مقاله
آیات مرتبط با شقاوتمندان معرفی میشوند.
مصادیق شقاوتمندان با توجه به آیات قران عبارتند از:
اعراضکنندگان،
بتپرستان،
تکذیبکنندگان،
زیانکاران،
قدار بن سالف،
قوم ثمود،
مشرکان.
در برخی آیات الهی سعادت و
شقاوت افراد از پیش رقم خورده است. در روایت نبوی نیز آمده که انسان در رحم مادر شقی و یا سعید است. برخی متکلمان مانند
اشاعره با بهرهگیری از برخی آیات و روایات قائل به جبر شدهاند. برخی از علمای امامیه از این روایات برداشت کردهاند که سعادت و
شقاوت از امور ذاتی است و علت ندارد. امام خمینی بر این باور است که
سعادت و
شقاوت عرفی و شرعی از لوازم ذاتی انسان نیستند وگرنه باید نوع انسانی سعید محض یا شقی محض باشد نه اینکه برخی سعید و برخی شقی.
و باید همیشه از فرد سعید کردار نیکو و از شقی کردار زشت پدید آید و این خلاف آن است که در جهان دیده میشود.
بلکه آنها امور وجودیاند که با اختیار و اراده انسان پدید میآیند، زیرا سرآغاز سعادت باورهای درست، اخلاق پسندیده و کردار نیک است و سرآغاز
شقاوت باورهای نادرست، اخلاق و کردار بد است که اموری اکتسابیاند.
و هر انسانی که در دنیاست، میتواند خود را از مرتبه نقص
شقاوت و
شرک رهایی داده و به مرتبه کمال و سعادت برساند و این با روایت «الشقی شقی فی بطن امه» ناسازگاری ندارد؛ زیرا معنای روایت این نیست که سعادت و
شقاوت ذاتی است و علت ندارد؛ زیرا سعادت و
شقاوت نه بخشی از ذات و نه لازمه ذاتاند، بلکه دارای علتاند و انسان با اختیار خود آنها را به دست میآورد. ریشه سعادت داشتن، باورهای حق و اخلاق نیکو و کردار درست است و ریشه
شقاوت، امور برابر آنهاست. ازاینرو به نظر امام خمینی حدیث یاد شده نمیتوان بر معنای ظاهری و عرفی آنکه سعادت بالفعل در شکم مادر است، حمل کرد. زیرا سعادت از کمالها و افعال است و در شکم مادر، نفس حالات هیولانی و استعدادی دارد و سعادت بالفعل در آنجا معنا ندارد و انسان میتواند با پایبندی به احکام شرعی، جلوی این اقتضای ذاتی
شقاوت را گرفته و سعادتمند شود.
استغاثه شقاوتمندان (قرآن)،
اقرار شقاوتمندان (قرآن)،
انذار شقاوتمندان (قرآن)،
اهانت به شقاوتمندان (قرآن)،
کیفر شقاوتمندان (قرآن).
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۷، ص۳۲۲، برگرفته از مقاله «شقاوتمندان». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
