• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شقاوت (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


از موضوعات و عناوین استفاده شده در آیات قرآن، شقاوت است.


شقاوت‌ (مقابل سعادت‌) حالتى سخت و دشوار است كه انسان را از پيمودن راه خير، شايسته و كمال مادّى و معنوى باز مى‌دارد.
[۱] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج ۶، ص ۹۶، «شقی».    

در اين عنوان آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از مشتقّات‌ «شقى» و بعضى آيات داراى مفهوم شقاوت استفاده شده است.

امام‌ خمینی معتقد است، شقاوت از لوازم ذاتی انسان نیست، چون در غیر این صورت باید نوع انسان یا سعید یا شقی باشد و باید همیشه از شخص سعید، فعل نیکو و از شقی فعل قبیح صادر شود و این خلاف آن چیزی است که در خارج محقق است.
[۲] خمینی، روح‌الله، تنقیح الاصول، ج۱، ص۲۳۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸.    
[۳] خمینی، روح‌الله، انوار الهدایه، ج۱، ص۸۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
بلکه سعادت و شقاوت اموری وجودی‌اند که با اختیار و اراده انسان حاصل می‌شوند، زیرا مبدا سعادت، عقاید صحیح و مبدا شقاوت، عقاید باطل و اعمال زشت‌اند.
[۴] خمینی، روح‌الله، الطلب و الاراده، ص۷۴-۷۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
و هر انسانی که در این دنیاست، می‌تواند خود را از مرتبه‌ نقص، شقاوت و شرک نجات دهد و به مرتبه کمال و سعادت برساند و این منافاتی با روایت «الشقی شقی فی بطن امه» ندارد و معنای حدیث این نیست که سعادت و شقاوت ذاتی است و علت ندارد، زیرا سعادت و شقاوت نه جزء ذات و نه لازمه ذات‌اند، بلکه سعادت و شقاوت دارای علت‌اند و انسان با اختیار خود آنها را به دست می‌آورد.
[۵] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۵۲۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
[۶] خمینی، روح‌الله، الطلب و الاراده، ص۷۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
[۷] خمینی، روح‌الله، تنقیح الاصول، ج۱، ص۲۳۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸.    

امام‌ خمینی با اشاره به قاعده الذاتی لایعلل در ردّ ذاتی بودن سعادت و شقاوت، این اشتباه را ناشی از تفکیک نکردن میان ذاتی باب ایساغوجی و باب برهان و نیز اشتباه در تعیین مصادیق ذاتی در قاعده می‌داند، ازاین‌رو بر اساس اصالت وجود و لوازم آن، هیچ‌یک از سعادت و شقاوت، ذاتی ماهیت نیستند و اتصاف ماهیت به آنها نیازمند علت است.
[۸] خمینی، روح‌الله، الطلب و الاراده، ص۷۵-۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
همچنان که موجودات ممکن در اتصاف به وجود نیازمند حیثیت تعلیلی‌اند و ماهیت در اتصاف به وجود نیازمند به حیثیت تقییدی است. ازاین‌رو امام‌ خمینی با ارجاع سعادت و شقاوت به وجود، اتصاف ماهیت انسانی به سعادت و شقاوت را معلل به علت می‌داند و سعادت و شقاوت را اموری اکتسابی می‌داند که حاصل اعتقاد و اعمال انسان است که با اختیار خود آنها را انجام داده است.
[۹] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۵، ص۵۰۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


آثار شقاوت (قرآن)، ابراهیم و شقاوت (قرآن)، اقرار به شقاوت (قرآن)، زکریا و شقاوت (قرآن)، شقاوت جهنمیان (قرآن)، شقاوت مشرکان (قرآن)، شقاوتمندان (قرآن)، عوامل شقاوت (قرآن)، عیسی و شقاوت (قرآن)، کیفر شقاوت (قرآن)، موانع شقاوت (قرآن).

۱. ↑ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج ۶، ص ۹۶، «شقی».    
۲. ↑ خمینی، روح‌الله، تنقیح الاصول، ج۱، ص۲۳۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸.    
۳. ↑ خمینی، روح‌الله، انوار الهدایه، ج۱، ص۸۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۴. ↑ خمینی، روح‌الله، الطلب و الاراده، ص۷۴-۷۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
۵. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۵۲۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۶. ↑ خمینی، روح‌الله، الطلب و الاراده، ص۷۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
۷. ↑ خمینی، روح‌الله، تنقیح الاصول، ج۱، ص۲۳۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸.    
۸. ↑ خمینی، روح‌الله، الطلب و الاراده، ص۷۵-۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
۹. ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۵، ص۵۰۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۷، ص۳۲۲، برگرفته از مقاله «شقاوت».    
• دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.


رده‌های این صفحه : دیدگاه های فلسفی امام خمینی | شقاوت | موضوعات قرآنی
جعبه ابزار