شفاعت ملائکه (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَفاعَت مَلائِكَه (به فتح میم، عین، میم و کاف و کسر همزه) از
واژگان قرآن کریم، ملائكه (سلام‌اللّه‌عليهم‌اجمعين) هم در دنيا براى بندگان
استغفار می‌كنند و هم در آخر شفاعت، بسيار جاى اميد است كه خداوند چنين لطفى به بندگان فرموده است.
شَفاعَت مَلائِكَه ملائكه (سلام‌اللّه‌عليهم‌اجمعين) هم در دنيا براى بندگان
استغفار می‌كنند و هم در آخر شفاعت، بسيار جاى اميد است كه خداوند چنين لطفى به بندگان فرموده است.
(الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَ قِهِمْ عَذابَ الْجَحِيمِ. رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ. وَ قِهِمُ السَّيِّئاتِ ...) (فرشتگانى كه حاملان عرشند و آنها كه گرداگرد آن
طواف مى‌كنند
تسبیح و حمد پروردگارشان را مى‌گويند و به او ايمان دارند و براى
مؤمنان آمرزش مى‌طلبند و مى‌گويند: پروردگارا! رحمت و علم تو همه چيز را فرا گرفته است؛ پس كسانى را كه توبه كرده و راه تو را پيروى مى‌كنند بيامرز، و آنان را از عذاب دوزخ نگاه دار.پروردگارا! آنها را در باغ‌هاى جاويدان بهشتى كه به آنها وعده فرموده‌اى وارد كن و، همچنين از پدران و همسران‌و فرزندانشان هر كدام كه صالح بودند، به يقين تو توانا و حكيمى. و آنان را از بدی‌ها نگاه دار.)
در اين آيات چنان كه مى‌بينيم ملائكه به اهل توبه استغفار می‌كنند و از خدا می‌خواهند كه آنها را از عذاب آتش باز دارد و به بهشت‌ها داخل كند؛ پدران، فرزندان و زنانشان را كه در بندگى از آنها كمتر هستند با آنها وارد بهشت گرداند و از بدی‌ها حفظشان كند.
آيه زير شايد در پذيرش قسمتى از آن دعا است؛
(وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ) (كسانى كه
ایمان آوردند و فرزندانشان به پيروى از آنان ايمان اختيار كردند، فرزندانشان را در بهشت به آنان ملحق مى‌كنيم؛ و از پاداش عملشان چيزى نمى‌كاهيم.)
توضيح هر دو آيه در «ذرء» گذشته است. آيه دوم از آيه اوّل اعمّ است.
(تَكادُ السَّماواتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْ فَوْقِهِنَّ وَ الْمَلائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِرَبِّهِمْ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَلا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ) (نزديک است آسمان‌ها بخاطر نسبت‌هاى نارواى مشركان از فرازشان متلاشى شود. و فرشتگان پيوسته تسبيح و حمد پروردگارشان را مى‌گويند و براى كسانى كه در زمين هستند آمرزش مى‌طلبند؛ آگاه باشيد خداوند آمرزنده و مهربان است.)
در اين آيه
(لِمَنْ فِي الْأَرْضِ) شامل عموم است اعمّ از توبه كار و غيره.
در
مجمع از امام صادق (عليه‌السّلام ) مطلق
مؤمنین نقل شده است.
لفظ «يَسْتَغْفِرُونَ» در هر دو آيه مفيد دوام است و روشن می‌كند كه ملائكه پيوسته در اين استغفاراند.
(وَ قالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمنُ وَلَداً سُبْحانَهُ بَلْ عِبادٌ مُكْرَمُونَ. لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ. يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى وَ هُمْ مِنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ) (آنها گفتند: «خداوند رحمان فرزندى براى خود انتخاب كرده است». او منزّه است، بلكه فرشتگان بندگان شايسته اويند. هيچ‌گاه در سخن بر او پيشى نمى‌گيرند؛ و پيوسته به فرمان او عمل مى‌كنند. آنچه پيش رو و پشت سر آنهاست. گذشته و آينده آنان را مى‌داند؛ و آنها جز براى كسى كه خدا راضى به شفاعت براى او است شفاعت نمى‌كنند؛ و از ترس او بيمناكند.)
در اين آيات مقام شفاعت براى ملائكه حتمى است و فقط به كسى شفاعت می‌كنند كه مورد رضايت خداوند باشد در روايات هست كه مراد، رضايت از عقيده و طريقه است نه اعمال.
.
(وَ كَمْ مِنْ مَلَكٍ فِي السَّماواتِ لا تُغْنِي شَفاعَتُهُمْ شَيْئاً إِلَّا مِنْ بَعْدِ أَنْ يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَرْضى) (و چه بسيار فرشتگان آسمان‌ها كه شفاعت آنها سودى نمى‌بخشد مگر پس از آن‌كه خدا براى هر كس بخواهد و راضى باشد اجازه شفاعت دهد.)
اين آيه مانند آيه سابق
شفاعت ملائكه را در حقّ بندگان خدا روشن می‌كند و اذن و رضايت خدا را در آن شرط می‌داند.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شفاعت ملائکه»، ج۶، ص۲۸۰.
